Laag risico anomalie: de voordelen van laag risico aandelen

De laag risico anomalie: vooral laag risico aandelen bieden beleggers perspectief op een marktconform rendement met beduidend minder risico.

Een anomalie is een empirische onregelmatigheid; in dit artikel een uitzondering op de regel dat aandelenmarkten niet te verslaan zijn. Volgens klassieke beleggingstheorieën geldt dat een hoger risico gepaard moet gaan met een hoger rendement en een lager risico met een lager rendement.

Echter, in allerlei studies die in de afgelopen jaren zijn verricht blijkt vaak dat deze klassieke benadering niet juist is. Sterker nog, vooral laag risico aandelen (aandelen met een lage volatility) bieden beleggers perspectief op een marktconform rendement met beduidend minder risico. Dit fenomeen wordt ook wel de laagrisico anomalie genoemd.

Oorzaak laag risico anomalie: benchmarkdenken

Een verklaring voor het bestaan van de laag risico anomalie is het ‘benchmarkdenken’. Hiermee wordt bedoeld dat professionele fondsbeheerders zich richten op het verslaan van een bepaalde vergelijkingsmaatstaf. Zo wil een fondsmanager die belegt in Nederlandse aandelen het beter doen dan de AEX-index.

De reden dat fondsmanagers zo denken ligt in het feit dat ze worden afgerekend op het verslaan van benchmark. Klassiek gezien kiest een fondsmanager dus voor hoogrisico aandelen ‘met hoge rendementen’ om te proberen de benchmark te verslaan. Laag-risico aandelen zijn vanwege de lage rendementen onaantrekkelijk en worden niet opgenomen in de portefeuille. De vraag is of dat terecht is.

Doordat fondsmanagers kiezen voor risicovollere aandelen, wordt de prijs van deze aandelen opgedreven. Aan de andere kant worden laag risico aandelen juist genegeerd. De focus op overrendement ten opzichte van de benchmark en de specifieke keuze voor aandelen met een hoger risico, verstoort daarmee in feite de relatie tussen rendement en risico voor beide risicogroepen.

Daarmee lijkt de laag risico anomalie het gevolg van professionele beleggers, die hun gedrag afstemmen op de beloning die zij krijgen bij overrendement. Aangezien het benchmarkdenken zwaar verankerd is, valt niet te verwachten dat dit gedrag snel verandert. Hierdoor zal de laag risico anomalie niet zomaar verdwijnen.

Wereldwijd verschijnsel

Er is veel onderzoek verricht naar de laag risico anomalie. De anomalie gaat niet alleen op voor de Amerikaanse aandelenmarkt, maar Blitz en van Vliet (2007) hebben laten zien dat de laag risico anomalie ook bestaat in Europa en Japan. Hierbij geldt dat de anomalie in deze markten zelfs nog groter is dan in de Verenigde Staten.

Om de robuustheid van de laag risico anomalie te testen, hebben Blitz en van Vliet deze getest voor opkomende markten (van China, Korea, Brazilië tot Zuid-Afrika). Hun redenering: opkomende markten vormen een steeds belangrijker onderdeel van de wereldeconomie en ook de omvang van hun aandelenmarkten neemt gestaag toe.

Aangezien opkomende aandelenmarkten bekend staan om hun hoge verwachte rendement, maar tegelijkertijd ook om hun hoge risico (denk aan de Aziëcrisis), vormen zij een uitermate interessante testcase. Een paar dagen geleden zijn de resultaten bekend geworden: ook voor deze markten gaat de anomalie op.

Laag risico anomalie: de selectie

De uitkomst van het onderzoek van Blitz en van Vliet heeft mij aan het denken gezet. Daarom introduceer ik naast de Dogs of the AEX een nieuwe mand met AEXaandelen, gebaseerd op een lage volatility.

Overeenkomstig de aanpak van de Dogs heb ik op 2 januari 2012 een selectie gemaakt van de tien AEX-aandelen met de laagste volatility (gemeten over de afgelopen 60 dagen) en deze tegen de slotkoers voor € 5000 per fonds opgenomen in de portefeuille.

Net als bij de portefeuille van de Dogs of the AEX worden KPN, Reed Elsevier, Royal Dutch, Unibail-Rodamco en Wolters Kluwer in de laag risico portefeuille opgenomen. ‘Nieuwe’ aandelen in de lijst zijn Ahold, ASML, DSM, Heineken en Unilever. Eens kijken of deze aandelen volgend jaar het verschil maken.

Voordelen laag risico anomalie.

Een voordeel van de aanpak is dat het een simpele strategie is, die geen uitgebreide kennis van de ondernemingen vereist. Via Alex Plus (en Pro) kunt u daarnaast gemakkelijk aan de benodigde volatility komen. Vervolgens hoeft u alleen aan het begin van het jaar als koper, en aan het einde van het jaar als verkoper in actie te komen.

Let op! Nadelen laag risico anomalie

Hoewel de methodiek u een mooi rendement kan opleveren, kunt u oplopen tegen verliezen. U kunt zelfs te maken krijgen met een faillissement van één (of meerdere) van de ondernemingen in de portefeuille. Daarnaast zal de AEX-index het in sommige jaren beter doen dan het mandje met laag risico aandelen.

Ook vereist de strategie de nodige discipline: de verleiding om tussentijds aandelen te verkopen, moet worden weerstaan.

Hans Oudshoorn
Beleggingstrainer Alex Academy