Beschermen tegen de zwarte zwaan

Eens in de zoveel tijd komt die onverwachte koersbeweging die het rendement in één keer zwaar onder druk kan zetten. Bent u daar al op voorbereid?

Als er één auteur is die de laatste jaren stof heeft doen opwaaien in de financiële wereld dan is het wel Nassim Taleb. De professor van de University of Massachusetts in Amherst werd bekend om zijn theorie van de zwarte zwaan. Eens in de zoveel tijd ontstaat er een crisis waarvan maar weinigen verwachtten dat hij er in die omvang zou komen.

Veel risico- en voorspelmodellen houden geen rekening met zo’n onverwachte crisis of zwarte zwaan. De modellen kunnen jarenlang goed werken, beheerders kunnen zelfs tot ‘star performers’ worden uitgeroepen, maar als eens die zwarte zwaan voorbij komt, blijkt dat de werkwijze als een kaartenhuis in elkaar te (kunnen) vallen.

In het verlengde van de zwarte zwaan is bijna iedereen in financiële wereld over ‘tail risico’ gaan papegaaien. Hierbij wordt gerefereerd aan de staarten van de normale verdeling. Veel modellen zijn namelijk gebouwd op de veronderstelling dat rendement normaal verdeeld is.

Grote afwijkingen van het gemiddelde verwachte rendement zijn onwaarschijnlijk. De praktijk is echter, zo stelt Taleb terecht, dat grote afwijkingen eerder voorkomen dan de normaalverdeling veronderstelt. Veel grote beleggers zijn kapot gegaan aan de zwarte zwaan.

De financiële wereld zou de financiële wereld niet zijn als hier geen mogelijke oplossingen voor worden bedacht. Zo lanceerde Pine River Capital Management recent een nieuw hedgefonds, dat, schrik niet, als doelstelling heeft tussen 12 en 18% per jaar te verliezen. Die verliezen zijn vooral toe te schrijven aan het kopen van verschillende soorten putopties.

Bedoeling is natuurlijk dat als er een bepaalde markt crasht de betreffende putoptie flink uitbetaalt en het fonds een sporadische uitschieter naar boven heeft, vooral als het voor de belegger goed uitkomt. Maar er zijn al veel meer producten bedacht.

Zo is er de ‘variance swap’ waarbij een bepaalde variantie (volatiliteit) wordt uitgeruild tussen twee partijen. Stel dat de VIX, de index die de opties/volatiliteit-beweeglijkheid/” title=”volatiliteit”>volatiliteit van de Amerikaanse opties op de S&P500-aandelen meet, nu op 35% staat en dat een belegger bang is voor onrust, dan kan hij, even kort door de bocht, met de tegenpartij afspreken dat hij een vaste VIX betaalt en een variabele VIX ontvangt. Als de VIX dan stijgt, wordt er winst gemaakt.

Er zijn tegenwoordig ook futures op de VIX. Over het nut van deze speciale derivaten is recent wetenschappelijk onderzoek gedaan. In dit onderzoek wordt gekeken hoe het kopen van futures op de VIX zich verhoudt tot het afdekken van de portefeuille met putopties. Klik hier voor het artikel.

Een ander interessant product is de Credit Default Swap (CDS), waarbij de koper ervan een uitkering krijgt als de uitgever van een bepaalde obligatie (een overheid of bedrijf) een ‘downgrade’ krijgt. Er zijn ook al diverse CDS-indices. En het zal geen verbazing wekken dat er nu ook derivaten zijn op CDS-indices.

Recent wordt er ook geschreven over correlatieswaps. Correlaties tussen assetcategorieën hebben de neiging in tijden van stress hard op te lopen. Dat betekent eigenlijk dat het nut van spreiding minder werkt op het moment dat je die het hardst nodig hebt. Bij een correlatieswap wordt afgesproken dat de ene partij een vaste ‘correlatieprijs’ betaalt en dat de andere partij een variabele correlatieprijs ontvangt. Een belegger die bang is over oplopende correlaties zou graag die variabele correlatieprijs ontvangen.

Een andere beleggingscategorie die helpt het ‘tail risk’ te mitigeren, betreft de managed futures, die doorgaans goede resultaten geven als markten heel erg goed trenderen. In februari 2010 heeft hierover een artikel gestaan in Technische en Kwantitatieve Analyse Hierin worden de (statistische) voordelen van managed futures in een beleggingsportefeuille beschreven. Ga naar het artikel ‘CTA’s als gratis lunch’ op deze downloadpagina met interessante artikelen over managed futures.

Onderzoek van Deutsche Bank heeft uitgewezen dat de correlaties tussen de VIX en managed futures enerzijds en de aandelenmarkten anderzijds respectievelijk rond -0,65 en -0,25 liggen. Nassim Taleb heeft zelf ook een ‘tail risk’-strategie. Beleg 90% van je geld in kortlopend staatspapier en koop 10% out-of-the-money opties van markten waar de nieuwe crisis waarschijnlijk vandaan komt.

Mogelijkheden te over dus om uw portefeuille ‘stress proof’ te maken. Veel instrumenten zijn overigens voor de meeste beleggers niet haalbaar, sommige zijn bijvoorbeeld alleen op grote schaal buiten de beurs om verkrijgbaar. Meestal hebben we te maken met complexe derivaten die niet voor iedereen begrijpbaar zijn. Er zijn bepaalde mogelijkheden die wel heel goed toepasbaar zijn, ook voor kleinere beleggers, zoals de eerder genoemde managed futures.

Harry Geels, Inmaxxa

Harry Geels is directeur Research en partner bij INMAXXA met kantoor te Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij uitvoerend hoofdredacteur van Technische en Kwantitatieve Analyse (TKA). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn mening weer in zijn hoedanigheid als directeur Research.