BeursBulletin Beleggingsfonds: terugblik 2008

De Amsterdamse beurs heeft met 2008 een zeer turbulent jaar afgesloten. De AEX-index werd zwaar getroffen door de kredietcrisis en daalde in 2008 maar liefst 52%, hetgeen voor de AEX het slechtste beursjaar ooit betekent. Op 1 november 2008 ging het BeursBulletin Beleggingsfonds (hierna: ‘het Fonds’) van start. Het resultaat van 1 november 2008 tot en met 31 december 2008 bedraagt -7,6%. De AEX-index verloor in de vergelijkbare periode 9,9%. Hiermee presteerde het Fonds 2,3% beter dan de Amsterdamse hoofdgraadmeter.Dat het Fonds een negatief rendement heeft behaald, kan onder meer worden verklaard door de plotselinge, forse stijging van de euro/dollar. Extreme bewegingen op de valutamarkt zorgden ervoor dat short-posities op de euro abrupt werden uitgestopt. Zo bediende de Federal Reserve zich in december op drastische wijze van het rentewapen, door de basisrente te verlagen tot een bandbreedte van 0% tot 0,25%. Als gevolg daarvan kreeg de koers van de euro een forse impuls. Het rentedifferentieel, circa 1,75% in het voordeel van de euro, maakt de Europese munteenheid aantrekkelijker ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Persagentschap Bloomberg wees erop dat de reactie hierop uitmondde in de grootste intraday stijging van de euro sinds het debuut van de Europese munt, 10 jaar geleden. Helaas moesten hierdoor onze short-posities in de euro/dollar snel worden gesloten om een groter verlies te voorkomen. Dit verlies bepaalt echter wel een groot deel van het negatieve rendement. Indien, zoals bij IndexAlert, de short-posities eerder waren ingenomen, dan was er slechts sprake van het teruglopen van de winst. Met IndexAlert werd in 2008 dan ook een winst van 36% (na aftrek van kosten) behaald: een outperformance van maar liefst 88% ten opzichte van de AEX.

Posities in het aandeel Smit Internationale droegen er eveneens toe bij dat het resultaat van het Fonds onder druk stond. Begin december daalde het aandeel Smit sterk, nadat Boskalis liet weten, af te zien van een openbaar bod op de maritieme dienstverlener. Boskalis-bestuurder Berdowski gaf aan dat, met het oog op de gewijzigde omstandigheden op de financiële en overige markten, Boskalis het “niet verantwoord acht” een openbaar bod door te zetten. Ook posities in het aandeel Anheuser-Busch Inbev droegen ertoe bij dat de prestaties van het Fonds niet optimaal waren. Het aandeel van ’s werelds grootste bierbrouwer kwam in november onder zware druk te staan, onder meer vanwege een claimemissie. Helaas hoort pech ook bij het beleggen, net als een incidentele dosis geluk, overigens. Anheuser-Busch Inbev heeft het verlies inmiddels meer dan goed gemaakt en staat zelfs weer op een winst.

Aangezien de lange termijn trend van de AEX-index dalend is, blijven we het neerwaarts risico (grotendeels) afdekken middels short-posities. Dat betekent, zoals we hebben gezien, niet dat de AEX tussentijds geen forse stijging kan laten zien. Vanaf het dieptepunt van november 2008 rond 220 punten, steeg de AEX circa 23% tot bijna 272 punten. Deze stijging drukte uiteraard het resultaat van de short-posities. Zelfs bij een stijging richting 290 punten blijft het beeld echter neutraal en is de lange termijn dalende trend intact. Desalniettemin hebben we voldoende interessante aandelen in portefeuille die van een aantrekkende beurs kunnen profiteren. Aandelen kunnen het beter of slechter doen dan de markt. Mocht de AEX de stijgende trend structureel hervatten, dan zullen de aandelen, zoals Crucell (ongerealiseerde winst: +54%) recent liet zien, hiervan profiteren.

De bescherming middels short-posities op de AEX en de Eurostoxx50 kan worden gezien als een brandverzekering op een huis. Een huiseigenaar betaalt een jaarlijkse premie om zijn huis tegen brand te verzekeren. Aan het einde van het jaar is hij weliswaar de betaalde premie kwijt, maar toch zal hij blij zijn dat de verzekeraar geen uitkering heeft hoeven doen: zijn huis staat er nog. De vergelijking met de bescherming van het beleggingsfonds is hiermee gemaakt: er wordt weliswaar enig rendement gemist bij een stijging van de markt, maar daarbij is de portefeuille wel grotendeels crash-bestendig. Zodra de AEX-index zich weer in een overtuigende, opwaartse trend bevindt, is de tijd rijp om de short-posities (al dan niet gedeeltelijk) af te bouwen. Over het jaar 2008 heeft het afdekken van aandelenposities de portefeuilles van BeursBulletin gelukkig beschermd tegen de enorme daling van de afgelopen tijd. Toen de markt opleefde binnen de dalende trend, was het natuurlijk jammer dat een deel van de winst op de short-posities moest worden ingeleverd. De vraag was echter of er sprake was van een duurzaam herstel. Gezien het feit dat de AEX –na een sterke start van het nieuwe jaar- momenteel weer terug is bij de niveaus van eind december, kunnen we stellen dat het herstel geen overtuigend vervolg heeft gekregen en dat er slechts sprake is geweest van een tijdelijke opleving.

Het beleggingsbeleid van het Fonds is gebaseerd op verschillende portefeuilles van BeursBulletin. Met de aandelenportefeuilles is in de afgelopen 4 jaar een winst van circa 80% behaald, terwijl de AEX het met een verlies van 27% moet doen. Door het tijdig in- en uitstappen en het selecteren van de sterkste aandelen, wordt de voorsprong op de AEX-index steeds verder uitgebouwd. Ook op dit moment heeft BeursBulletin sterke aandelen in portefeuille om van een mogelijk herstel in 2009 te profiteren. Indien de marktomstandigheden daar om vragen, worden de neerwaartse risico’s beperkt door middel van short-posities op de AEX en EuroStoxx50 (ter bescherming van de Europese aandelen).

Vastgesteld moet worden dat de eerste maanden vanaf de start voor het Fonds niet bevredigend zijn, ondanks het feit dat het Fonds een outperformance ten opzichte van de AEX-index liet zien. Het systeem van BeursBulletin werkt namelijk het beste wanneer er sprake is van een trend. Hieruit volgt dat het resultaat in een zijwaartse markt (dus bij afwezigheid van een duidelijke trend) doorgaans niet optimaal is.

Het Fonds is geïntroduceerd in een periode waarin er geen sprake was van een trend. De AEX bewoog sinds oktober 2008 immers in een brede neutrale zone. Het lastige is echter dat dit feit alleen achteraf is vast te stellen. Wanneer wij, of wie dan ook, dit zouden kunnen voorspellen, zouden we ons natuurlijk niet op het verkeerde been laten zetten. Maar met voorspellen kunnen alleen mensen op de kermis hun geld verdienen. Wij hanteren daarom liever een systeem dat zich jaar in jaar uit heeft bewezen.

Een belangrijk onderdeel van onze strategie is het afkappen van verliezen en het laten doorgroeien van winsten. Hiermee hebben wij jaar in jaar uit de AEX verslagen. Helaas gaat het echter nooit in een volledig rechte lijn, en sommige periodes zijn beter dan andere. Er zijn periodes waarin we slechter presteren dan de beurzen, maar gemiddeld doet het systeem het beter dan de markt. Gemiddeld 60% van de adviezen wordt namelijk met winst afgesloten waarbij de gemiddelde winst groter is dan het gemiddelde verlies. Wij verwachten dan ook per saldo een bovengemiddeld rendement te realiseren.

Zodra de AEX wederom een trend laat zien, zullen de resultaten verbeteren, aangezien het Fonds goed is gepositioneerd. Het is dus wachten op een keuze van de markt voor een vervolg van de (langere) dalende trend of een vervolg van de (kortere) stijgende trend. Hoe langer deze trend duurt, hoe beter het resultaat. Aangezien mindere periodes worden afgewisseld door betere periodes, beschouw ik dit zelf als een interessant instapmoment. Sinds 1 januari 2009 bedraagt het rendement van het BeursBulletin Beleggingsfonds +1,1% terwijl de AEX-index op een verlies van circa 1% staat.

Ik wens u veel succes toe in het komende beleggingsjaar, want dan hebben wij het ook!

Harm van Wijk, BeursBulletin.nl