Candlesticks

Candlesticks: deze Japanse methode is waarschijnlijk de meest eenvoudige en snelst te begrijpen Technische Analyse methode ter wereld. Als u een candlegrafiek ziet, weet u de helft al.

Candlesticks

Zonder ook maar iets van Japanse Candles te weten, kunt u al veel in de grafiek “zien”.
Zo ziet u in de grafiek direct dat de dalingen veelal de donkere candles betreffen. Misschien valt u ook al op dat de rechthoekjes (body’s) op toppen en dalen vaak kleiner worden. Wanneer u veel van de Candles weet, kunt u zelfs met een aardige mate van zekerheid een stukje “vooruit zien”. En dat is wat we als beleggers willen weten: de koers en de beweging van morgen.

Candlesticks: oorsprong ligt in het 18e eeuwse Japan

De patronen zijn ooit ontwikkeld door een aantal Japanse handelaren en analisten. De bekendste historische gebruiker en mogelijke ontwikkelaar van de methode was Munehisa Homma. Hij verwierf rond 1700 grote rijkdom met zijn methode om de ontwikkeling van de rijstprijs te voorspellen. Zijn methode was in feite een uitbreiding van de staat van oorlog die de eeuw ervoor in Japan realiteit was. Homma realiseerde zich dat een handelaar in feite dezelfde kwaliteiten nodig heeft als een generaal in de oorlog. Zaken als strategie, psychologie, competitie, strategisch terugtrekken en zelfs puur geluk zijn nodig om in de vrije handel succesvol te kunnen zijn.

Na afloop van de interne oorlogen verplaatste de opgedane kennis zich naar de handel.
We zien dat terug in de namen van een aantal patronen, zoals Three White Soldiers, Counterattackline en Hanging Man. Munehisa hield statistische gegevens over het weer bij, bewaarde historische prijzen en zette een eigen verzendsysteem op. Dat systeem bestond eruit dat signalen over de daken van de stad en zelfs tussen belangrijke steden doorgevlagd werden. Zo was hij altijd als eerste op de hoogte van het weer, oorlogen, aanslagen, rampen of andere zaken die de koers van rijst konden beïnvloeden. Hij zou ooit 100 trades achter elkaar zonder verlies hebben kunnen afsluiten.

Methode na ontdekking in Westen snel populair

De Candlestickmethode kreeg buiten Japan pas eind jaren 80 bekendheid toen Steve Nison hierover ging publiceren. Zijn werk “Japanese Candlesticks Charting Techniques” is de basis voor alle Japanse Candlestick informatie die u in het Westen zult aantreffen. Reeds een paar jaar na eerste druk was de Japanse Candlestickmethode opgeklommen tot de meest gebruikte methode ter wereld. Vrijwel ieder analysepakket is voorzien van de mogelijkheid tot analyse met behulp van Japanse Candles. Die populariteit is er niet voor niets. De Candles zijn zeer overzichtelijk en erg gemakkelijk te leren. U kunt er zelfs mee werken zonder dat u de theorie achter de methode door en door kent.

Candlesticks: over Marubozu’s, Spinning tops en Doji’s 

Om Japanse candles serieus te kunnen toepassen, is het handig om enkele termen te kennen en enkele belangrijke patronen aan te kunnen duiden. Hieronder volgt een overzicht.

• De real body is de 2-dimensionale rechthoek die ontstaat door het verschil tussen de openingskoers en sluitingskoers van de handelsdag. De real body is zwart (gevuld) op dagen dat de markt lager sluit dan de opening. De Real Body is wit (leeg) als de sluiting boven de openingskoers valt.
• De upper shadow is de verticale lijn getekend vanaf de top van de candlestick’s real body tot de hoogste koers van de dag. De lower shadow is de verticale lijn getekend vanaf de onderkant van de candlestick’s real body tot de laagste koers van de dag.
• Een long day ofwel lange dag is een candlestick met een groot verschil tussen openingskoers en slotkoers, vooral vergeleken met het gemiddelde van de afgelopen 5 tot 10 handelsdagen.
• Een short day ofwel korte dag is een candlestick met weinig verschil tussen de openings- en slotkoers. Ook hier vooral gezien in vergelijking met de gegevens uit de laatste 5 tot 10 handelsdagen.

• Marubozu

• Een Marubozu is een candlestick zonder (of met een heel kleine) upper en lower shadow. Bij een witte candlestick houdt dit in dat de openingskoers tevens de laagste koers was en de hoogste koers tevens sluitingskoers. Bij een zwarte candlestick is de open de hoogste koers en de sluiting is de laagste koers van die dag of periode.
• Een spinning top is een candlestick met een kleine real body en lange upper en lower shadows.
• Een doji is de meest extreme vorm van een spinning top. Het ontstaat als de real body zo klein is dat er slechts een streep overblijft (openingskoers en slotkoers zijn nagenoeg gelijk). Een long legged doji heeft lange upper en lower shadows. Een gravestone doji heeft een lange upper shadow en geen lower shadow. Een dragonfly doji heeft geen upper shadow en een lange lower shadow. Een four price doji heeft geen upper of lower shadows: zowel open, high, low en close zijn gelijk.

In de getoonde grafiek van de AEX kunt u voorbeelden zoeken van een aantal van de hierboven genoemde candlesticks. Valt u al iets op en herkent u al wat patronen?

Een doji duidt vaak op een ommekeer

Het mooie aan de Doji is dat deze vooral voorkomt op momenten dat de beurs gaat keren. De vrijwel onveranderde koers van de onderliggende waarde geeft immers al aan dat de strijd tussen beren en stieren die dag onbeslist is gebleven. Dat houdt in: een verzwakking van de één en een versterking van de ander. Hoewel dat u misschien wat “toevallig” in de oren klinkt, kunt u zelf zien hoe het in de praktijk werkt.

Evenwicht kopers en verkopers

Dat evenwicht tussen kopers en verkopers komt niet vaak voor. Veel normaler is het namelijk dat de beren of de stieren aan het eind van de handelsdag als winnaar tevoorschijn komen. The trend is your friend slechts aan dat een beweging op de beurs vaak lang wordt volgehouden. De Doji is dan een eerste teken dat de kracht van de trend tanende is.

The proof is in the pudding. Dus wat u ook leest, kijkt u het zelf gewoon eens na en zie in een willekeurige grafiek hoe een en ander er in de markt uitziet. Het is niet onverstandig om op de volgende beursdag eerst de bevestiging te zoeken voor de Doji. Hiermee sluit u nog verder uit dat het een vals signaal was.

Laten we nog even naar de grafiek van Aegon kijken. Wie deze bestudeert, ontdekt een doji op 25 oktober 2004. Deze doji vormde heel duidelijk het keerpunt in de koersontwikkeling.

Binnenkort wordt in BeursBulletin een tweede deel over candlesticks gepubliceerd. Ga voor een gratis boekje over Japanse Candles in PDF naar www.BeursBulletin.nl

Tom Lassing, de optiespecialist