De lessen van 2009

We hebben wederom een bewogen beleggingsjaar achter de rug. Zoals gebruikelijk is het tijd om de lessen van het afgelopen jaar op een rijtje te zetten. Het is eigenlijk een ritueel om terug te kijken op het beleggingsjaar. Ook ik heb het de afgelopen jaren steeds gedaan. Voordat we de exercitie herhalen, is het altijd goed om eerst nog even te kijken naar de lessen die we vorig jaar leerden, om niet in herhaling te vallen.

Vorig jaar zette ik de volgende lessen op een rijtje. In de eerste plaats dat markten je als belegger bescheiden moeten maken. Rendement maken is niet gemakkelijk, voorspellen bijna een onmogelijkheid. Aan de andere kant is het gemakkelijk geld te verliezen als je geen plan hebt.

De tweede les van vorig jaar was dat spreiding essentieel is. Wie in 2008 in bijvoorbeeld staatsleningen en CTA’s (voornamelijk van technische analyse gebruikmakende managed futures) had belegd, had de schade aanzienlijk beperkt kunnen houden.

De derde les van vorig jaar was dat risico een veelkoppige draak was. We hadden het in 2008 niet alleen meer over volatiliteit van de rendementen, maar ook over zaken als ‘fat tail risk’, liquiditeitsrisico, et cetera. Veel risicomodellen, die bedacht waren door de whizzkids van Wall Street, bleken niet te voldoen.

En passent maakte ik in mijn column over de beleggingslessen van 2008 http://www.telegraaf.nl/dft/goeroes/harrygeels/article2927604.ece nog de opmerking dat aandelen weleens naar boven toe zouden kunnen verrassen. Ik maakte deze opmerking overigens met de nodige bescheidenheid. Dat was immers een van de lessen die we van 2008 moesten leren.

Enfin, wat kunnen we leren van 2009. Een van de belangrijkste lessen is volgens mij dat ‘mean reversion’ een van de belangrijkste beleggingsdogma’s is en blijft. De markten hebben altijd de neiging van het ene extreem naar het andere te gaan – waarbij emoties dan een belangrijke rol spelen –, maar altijd weer proberen het fundamentele evenwicht op te zoeken.

Hoe harder markten stijgen, hoe groter de kans wordt dat we op een gegeven moment weer hard dalen. En het tegenovergestelde gold in 2009: hoe groter de voorafgaande daling (2008), hoe groter het herstel (2009). We mogen bestaande trends nooit tot in het oneindige extrapoleren.

Met de eerste les hangt de tweede les samen en die is dat de beleggingscategorie of -methode die het een tijdje goed heeft gedaan, weleens de schlemiel van de komende tijd kan worden. In 2008 deden, zoals gezegd, managed futures die gebruikmaken van technische analyse het goed, nu had deze beleggingscategorie (-methode) het erg zwaar.

Spreiding (ook al de les van 2008) blijft daarmee, net als ‘mean reversion’, een van de belangrijke beleggingsdogma’s. Wie in 2009, vanwege de goede prestaties van managed futures, al zijn geld was gaan stoppen in deze beleggingscategorie had een zware tijd gehad. Over het waarom van de slechte prestaties van managed futures schreef ik eerder dit jaar een column: http://www.telegraaf.nl/dft/goeroes/harrygeels/article4675955.ece.

De derde les is dat een crisis nooit alleen komt. De afgelopen jaren hebben eigenlijk ook een aaneenschakeling van crises opgeleverd. Het begon in 2007 met de hypotheekcrisis, die uitmondde in een kredietcrisis. De laatste had weer een algemene beurscrisis te gevolg, waarna er ook een economische crisis kwam.

Wat 2009 mij vooral ook heeft geleerd, is dat er een algemene vertrouwenscrisis ontstond. De gewone burger gelooft de man in het pak met een mooi verhaal niet meer. Ze zijn te vaak bedrogen geweest in de afgelopen tien jaar. Enron en Ahold waren in 2002 en 2003 slechts de opmaat naar veel meer schandalen, zoals Legio-lease, de woekerpolissen, DSB en Madoff.

Niet alleen de financiële mannetjes in pak hebben grote schade geleden, ook de beleidsmakers van de overheid hebben te maken gekregen met een algemeen gebrek aan vertrouwen. Denk aan het falen van Wellink, Zalm en de toezichthoudende autoriteiten als de SEC en de AFM. We geloven het simpelweg niet meer.

De algemene vertrouwenscrisis is overigens een algemeen verschijnsel geworden dit jaar. Denk ook maar hoe allerlei vage informatie op internet over de griepprikken bij veel mensen meer autoriteit had dan de informatie van de overheid. De diverse crises, zoals de krediet- en de economische crisis, worden nu voortvarend aangepakt, het terugwinnen van het vertrouwen zou weleens het moeilijkste kunnen zijn.

Harry Geels, Inmaxxa

Harry Geels is directeur Research en partner bij INMAXXA met kantoor te Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij uitvoerend hoofdredacteur van Technische en Kwantitatieve Analyse (TKA). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn mening weer in zijn hoedanigheid als directeur Research.