De schuld van de media
Niet vaak staat de financiële sector zo nadrukkelijk in de schijnwerpers als op dit moment het geval is. Het NOS-journaal opent inmiddels dagelijks met ‘de kredietcrisis’ en afgelopen vrijdag onderbrak RTL 4 zelfs even de normale programmering om de nationalisatie van Fortis en ABN Amro aan te kondigen. In beurskringen wordt wel eens opgemerkt dat crises op de aandelenmarkten doorgaans hun einde naderen zodra de reguliere media hierover rapporteren. Vanuit die gedachte zouden de we huidige mediahype dus als een bullish signaal kunnen interpreteren. Deze medaille heeft volgens sommigen een keerzijde: de media kan het panieksentiment uitvergroten en hierdoor zelfs verder aanjagen.
Econoom en emeritus hoogleraar Arnold Heertje wees deze week in een actualiteitenprogramma op de negatieve rol die de media spelen in de huidige crisis. De gedachtegang is vrij eenvoudig: als de media moord en brand schreeuwen over het één of het ander, dan kan dat verstrekkende gevolgen hebben voor het sentiment onder de burgers.
Self fulfilling prophecy
Heeft Arnold Heertje gelijk als hij met een beschuldigende vinger wijst in de richting van de media? Het is net zo verleidelijk als gemakkelijk om die vraag met een volmondig ‘ja’ te beantwoorden. De media kloppen de boel weer op, slapende honden worden wakker gemaakt, er wordt onrust gestookt et cetera. En ja: financiële instellingen zijn er allerminst bij gebaat dat het in hen gestelde vertrouwen afneemt als gevolg van onheilspellende berichten in de kranten en op tv.
Er ontstaat een self fulfilling prophecy zodra spaarders uit angst hun tegoeden bij een bank weghalen. Hoe meer mensen uit vrees voor een bankfaillissement hun spaarrekeningen leeghalen, des te eerder gaat de betreffende bank daadwerkelijk bankroet. Ons financiële systeem is nu eenmaal niet langer gebaseerd op bijvoorbeeld een goudstandaard, maar is dus uitsluitend gebaseerd op vertrouwen. Vertrouwen dat onze euro’s veilig gestald zijn bij onze bank. Is dat vertrouwen weg, dan begint de ellende pas echt. Overigens is het maar zeer de vraag of men elkaar echt wat kan aanpraten. Volgens de leer van de Socionomics is dat namelijk niet mogelijk.[1]
Transparantie gewenst
Zou het daarom beter zijn als de media zich onder het motto ‘wat niet weet, wat niet deert’ zouden hullen in stilzwijgen? Of zouden de media selectief moeten zijn in hun berichtgeving en alleen maar positieve, hoopgevende items dienen te produceren over de huidige malaise? Tja, dat zijn mogelijkheden. Maar hoe geloofwaardig was Wouter Bos toen hij in februari zei dat de kredietcrisis voor een welkome afkoeling van de Nederlandse economie kon zorgen?[2] En hoe geloofwaardig was de Amerikaanse minister van Financiën Henry Paulson toen hij in mei beweerde dat de kredietcrisis over het hoogtepunt heen was?[3] Weten deze heren niet waar ze het over hebben? Of willen ze bewust mensen misleiden?
Juist in tijden van onzekerheid is de burger gebaat bij correcte, heldere berichtgeving. En soms is die berichtgeving niet zo vrolijk van toon, zoals in de afgelopen weken pijnlijk duidelijk werd. Maar struisvogelpolitiek is geen optie. Dat de media zich in de afgelopen weken met een tomeloos enthousiasme gestort hebben op de financiële sector, doet niets af aan het feit dat diezelfde financiële sector al veel langer op een systeemcrash afkoerst.
Maurice Lippens, één van de voormalige topmannen van Fortis voorspelde enkele maanden een total meltdown van het Amerikaanse financiële systeem. Verder liet hij weten dat Fortis “op het nippertje gereed” was, daarmee doelend op de versterking van de kapitaalpositie die de bankverzekeraar op dat moment realiseerde.[4] Dat laatste was ‘goed’ nieuws, maar bleek vorige week allesbehalve waar te zijn. Fortis was niet “gereed” en moest door de overheid van de ondergang gered worden.
Ironisch genoeg had Lippens het met zijn voorspelling over de Amerikaanse financiële sector wél bij het rechte eind. Geen ‘goed’ nieuws, wel wààr. De uitspraken van Lippens lijken illustratief te zijn voor de huidige situatie: geruststellende voorspellingen die in de afgelopen maanden zijn gedaan, blijken niet uit te komen, sombere scenario’s worden wél realiteit. Hierbij kan de media weinig verweten worden: de financiële sector staat er -door eigen toedoen- eenvoudigweg beroerd voor.
En eerlijk is eerlijk: de huidige, intensieve media-aandacht voor de malaise in de financiële sector blijft niet beperkt tot het melden van slechtnieuwsberichten. Via dezelfde televisiezenders en kranten mochten wij vernemen dat de Nederlandse staat vanaf heden garant staat voor spaartegoeden tot € 100.000 en dat 90% van de Nederlanders het hoofd tot nu toe koel heeft gehouden en de spaartegoeden bij de eigen bank heeft laten staan.
Wat BeursBulletin betreft, is er dan ook geen reden om het beleid ten aanzien van de berichtgeving te wijzigen. Als er somber nieuws te melden is, dan melden we dat. Transparantie is van groot belang. Juist in de abstracte wereld die ‘financiële sector’ heet, waarin alles staat en valt met vertrouwen. En zo’n daling van de beurzen biedt natuurlijk ook weer kansen. Enerzijds biedt het de kans om aandelen aan te schaffen op de helft of een vierde van de waarde van vorig jaar. Wanneer de koers weer naar het oude niveau teruggaat, kan men een verdubbeling of zelfs een verviervoudiging van de investering realiseren. Over goed nieuws gesproken.
Daarnaast moeten we niet vergeten dat in deze dalende markt ook (veel) geld verdiend kan worden zoals bijvoorbeeld IndexAlert en de ProtectiePortefeuille laten zien. Maar als we mogen kiezen, dan zien wij toch liever de beurzen stijgen dan dalen. Deze crisis trekt immers diepe sporen en dat begint toch wel behoorlijk vervelend te worden. De realiteit is echter niet anders, dus zullen we het hiermee moeten doen. Het blijft daarom zaak om naar waarheid te berichten en op basis hiervan posities in te nemen. Ik wens u in ieder geval veel succes en wijsheid in deze spannende dagen.
Harm van Wijk
- [1]Bron: Laat je niks aanpraten, recessie! Elmer Hogervorst
- [2] Bron: RTL Z, 27 februari 2008, http://www.rtl.nl/(/financien/rtlz/nieuws/)/components/financien/rtlz/2008/weken_2008/09/0227_1815_bos_afkoeling_welkom.xml
- [3] Bron: Nu.nl, 7 mei 2008, http://www.nu.nl/news/1556138/34/’Ergste_kredietcrisis_achter_de_rug’.html
- [4] Bron: De Telegraaf, 29 juni 2008, http://www.telegraaf.nl/dft/nieuws_dft/1359966/__Amerikaanse__meltdown__reden_geldinjectie_Fortis__.html
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!