De slotfase

goud

Na alle monetaire “verwikkelingen” waarvan in de loop der jaren in deze column veelvuldig melding werd gemaakt, resteert de vraag op welke wijze de hierdoor ontstane onmogelijke schuldenimpasse doorbroken zal worden.

Vooralsnog is het ‘business as usual’ en wijst weinig er op dat we al tot dik over de rand van de abyss staan. Sterker, de beurzen vigeren al geruime tijd met een slordige 50% boven de bereikte hoogtepunten in 2007/08. Beleggers hebben als gevolg van de ultra lage rente weinig alternatieven en worden bovendien voortdurend “met zorg omringd” door het ‘President’s Plunge Protection Team’, geïnitieerd onder toenmalig president Reagan na de Wall Street crash in 1987. De wederopstanding van de beurs na 2008 was hieraan merendeels te danken. Immers, het beursvertrouwen diende als eerste weer opgekrikt te moeten worden. Pas nu met dalende bedrijfswinsten (in vier achtereenvolgende kwartalen) en een onzekere Bank of Japan (zie verder) beginnen beleggers weer vraagtekens te plaatsen.

De koers/winstverhouding is een populaire maatstaf om te meten hoe duur een aandeel is en deze loopt op naarmate de koers stijgt dan wel de winst daalt. Nu zag je de koersen stijgen bij dalende winsten. Een betere maatstaf is door te kijken naar de CAPE (Cyclically Adjusted Price Earnings) ratio van dr. Robert Shiller die naar de langere termijn waarderingen kijkt.

Gemeten naar de CAPE ratio blijken de aandelen volgens hem thans 58% boven het historisch gemiddelde te liggen. Alleen vóór de Grote Depressie in de jaren ’30, vóór de dot-com bubble begin deze eeuw en vóór de crisis in 2008 bleken de aandelen nog een tikkeltje duurder te zijn. Veel goeds belooft dat dus niet!

Machinatie en manipulatie zijn van alle tijden naarmate een regime op vallen staat, ongeacht of dit nu van kapitalistische, communistische, imperialistische of andere aard is. Het meest absurdistisch in dit kader is de nooit eerder vertoonde negatieve rente (NIRP). Japan is ‘leader of the 6-pack’ zonder dat de economie noch de inflatie noemenswaardig zijn aangetrokken. Hoe lang kun je hiermee doorgaan zonder toe te geven op een volstrekt dwaalspoor te zitten.

Uiteindelijk zijn er maar twee wegen te bewandelen om uit de schuldencrisis te komen:

  1. een default hetgeen een abrupt affront oplevert met alle directe gevolgen van dien
  2. een “stugge” inflatie, niet anders dan een slow motion default

Het was natuurlijk al vanaf de val van Lehman in 2008 evident dat de centrale banken uit angst voor chaos voor het Keynesiaanse plan “B “ gingen, vooral geïnspireerd door Nobelprijswinnaar Milton Friedman.

Japan werd nog eens extra gestimuleerd door ECB roerganger Draghi die in december 2014 op een vraag van Yves Mersch (lid van de ECB board en voormalig bankpresident in Luxemburg) of een “gold QE” niet een betere oplossing zou zijn, exemplarisch antwoordde met: ‘we’ve discussed all assets but gold’. Klare taal! Kennelijk was hij niet op de hoogte van de gevolgen van Roosevelt’s Gold Reserve Act in 1934, waarmee de goudprijs ‘over night’ met 70% werd opgewaardeerd na eerst het goud in 1933 geconfisceerd te hebben. Hiermee werd bereikt dat het BBP in 3 jaar met 48% steeg en de beurs met 80%, vergezeld van een bescheiden inflatie van 2% die de centrale bankiers thans ook zeggen na te streven.

Daarbij dient bedacht te worden dat de mondiale consument met goud ueberhaupt meer vertrouwd is dan met het centrale bankensysteem, getuige alleen al de ‘of all times sake’ hang naar goud in Azië, met China en India voorop (waar men geen sociaal vangnet kent en dat te onzent straks ook niet meer waard dan een schaamlap blijkt te zijn). Door thans op een goud QE af te stevenen zou de prijs als gevolg van de aantrekkende vraag verder gaan stijgen, waarmee in feite twee vliegen in één klap zouden worden gevangen: een gezondere staatsbalans waarop het waardeloze schuldpapier tegelijk kan worden afgewaardeerd. In golftermen gesproken: een hole-in-one maar Mario c.s. zijn kennelijk geen liefhebber van deze sport.

Vooralsnog blijven de centrale banken de name of the game die zich middels hun ultieme “monetaire verruiming” volstrekt in de jas hebben genaaid. Ze weten dat thans elke beslissing dramatische gevolgen heeft. ‘Safe’ spelen kan hooguit nog even door niets te doen, ook al laat de Fed de deur zogenaamd op een kier voor een renteverhoging in juni. Daarna wordt dat lastiger gezien de eindfase waarin de Amerikaanse verkiezingen komen te verkeren.

Onder deze omstandigheden blijft het goed opletten wat de bond yields als belangrijkste graadmeter gaan doen. Vooral de obligatiebeleggers verkeren in ‘dire straits’! De yields op bijna $8 biljoen verkeren intussen onder water, waarbij money managers zich al focussen op een aflossing met een looptijd van 100 jaar(!).

Een half procent renteverhoging zou thans een ‘wipe out’ van een slordige $1,600 miljard in de mondiale bondmarkt impliceren (Bloomberg), bijna evenveel als het gehele Amerikaanse BBP. Dit gevoegd bij de waarschuwing van het IMF dat het risico van een wereldwijde stagflatie (stagnatie in combinatie met inflatie) dreigt nu de economische groei zo bescheiden uitvalt. Waar de inflatie vandaan moet komen, werd er niet bij verteld maar valt gemakkelijk te raden als het vertrouwen in het monetaire systeem opdroogt. Alleen ‘hard assets’ kennen dan hun eigen monetaire koopkracht en die zal dan naar alle waarschijnlijkheid weer in edelmetaal luiden.

Met een negatieve rente, waarmee wordt aangegeven hoeveel ons geld nog “waard” is, is het in wezen zinloos het edelmetaal nog langer in waardeloos fiatpapier uit te drukken en ware het beter dit andersom te doen. Dan blijkt dat de koopkracht in dollars sinds 15 augustus 1971 (het jaar van de loskoppeling van de dollar van het goud) intussen met ruim 3.600% is verslechterd van 1/35e (een troy ounce stond vanaf 1944 – Bretton Woods – voor 27 jaar te boek voor $35) tot 1/1295e thans en dat lijnt feilloos met de Fed’s verruiming van de geldmarkt tot ruim $3.600 biljoen. Nog hoor ik Nixon destijds zeggen: ‘I promise you that the dollar will be as good as gold’. ‘Maar het liep heel anders: bij een Dow stand van ruwweg 1.000 punten in 1971 kon je de Dow als het ware voor ruim 28 ounces kopen. Thans bij een Dow van ruwweg 18.000 punten en een goudprijs van bijna $1.300 doet de Dow minder dan de helft. Dus waar de belegger sinds 1971 middels de Dow een koerswinst van 1.800% had kunnen realiseren, zou hij gezien de gedaalde koopkracht een verlies van meer dan 50% hebben moeten incasseren! Om deze reden werd het goud afgedaan als een ‘barbaric relic’. Zoals drugs tot verslaving leiden, diende de dollar als een drug tot verslaving te leiden. Nixon is niet meer om zich vanwege zijn misleidende uitspraak voor de rechtbank te verantwoorden.

Een ander absurdisme binnen het manipulatiepatroon vormt de waanzinnige prijsverhouding tussen goud en zilver die thans weliswaar iets is afgenomen naar rond 70 maar nog altijd ver boven het langjarig gemiddelde van 16 ligt. Opvallend genoeg werd deze vertekening in de markt met lede ogen aangezien, zonder dat er tegen “de verneukers” een harde vinger werd opgestoken, zo min als dat gebeurde tegen de goudmanipulanten die nu schoorvoetend toegeven “het” niet helemaal goed gedaan te hebben. Ook deze “banksters” zullen zich straks voor de rechtbank dienen te verantwoorden vanwege hun groteske manipulaties of beter ‘the largest swindle of all times!.

In fiatpapier uitgedrukt zijn goud en zilver tot dusver dit jaar met resp. 22% en 28% gestegen maar dat was dan ook vanaf het aller laagste niveau sinds eind 2009. Je zou verwachten dat met name zilver omhoog zou zijn geschoten na het toegeven van Deutsche Bank met hun ‘partners in crime’ Nova Scotia en HSBC de zilver- maar ook de goudmarkt al jaren te hebben gemanipuleerd. Opvallend genoeg bleef de grootste schuinsmarcheerder op dit vlak JP Morgan tot dusver nog buiten schot maar ook deze zal met de billen bloot moeten zo goed als dat voor de andere manipulatoren van de Old Boys Club als UBS AG, Barclays Plc en Société Génerale S.A. zal moeten gelden.

Immers, de beweging was toch soortgelijk?! Wonderlijk dat hierover in deze dysfunctionele markt ook nog zo weinig ophef is ontstaan zo min als bijvoorbeeld over de rentemanipulaties (Libor) en de valutamanipulaties die zoveel mogelijk werden afgekocht zonder hiervoor noemenswaardig te zijn berecht. ‘Why worry, be happy’! Juist dit gebrek aan ophef stimuleert een ongewijzigd en tegelijk morbide beleid in de wetenschap dat de rekening voor de burger aldoor hoger wordt. De meesten weten kennelijk niet wat ze niet weten(?), terwijl we toch jaren op een onmiskenbare wijze voor het malletje werden en worden gehouden!

In Japan blijkt een en ander zo langzamerhand door te dringen nu de centrale bank kennelijk de handdoek in de ring lijkt te gooien na langdurig de geldpers te hebben opengezet, de rente tot NIRP te hebben verlaagd en getracht te hebben de munt naar ongekende dieptes te laten “afzinken” zonder dat zulks enig soulaas bracht. Ergo, voor Japan dreigt opnieuw een economische recessie. Dit is m.i. het duidelijkste signaal dat het centrale bankenbeleid ten dode gedoemd is!

Intussen heeft China haar eigen “Gold Fix” in yuan (niet in U.S. dollars) geïntroduceerd via de Shanghai Gold Exchange waar alle transacties in fysiek metaal worden gesettled, dit om meer grip te krijgen op de mondiale goudmarkt. Hiermee wordt de actuele vraag/aanbod realiteit inzichtelijk in kaart gebracht en optimale geloofwaardigheid gecreëerd. Het land had al eerder te kennen gegeven een grotere rol in de goudmarkt en daarmee op het vlak van het mondiale monetaire systeem te willen spelen. Dat zal echter pas reëel gebeuren wanneer de werkelijke reserves bekend worden gemaakt. Afhankelijk van de in yuan uitstaande schulden opgeteld met de dollarreserves op de plank kan dat zo maar tot een opwaardering tot boven $10.000 per ounce of meer leiden.

In de slipstream van de SGE gold fix maakten de People’s Bank of China (PBOC) en de Russische centrale bank bekend een gezamenlijk handelsplatform voor goud te willen inrichten. Dit betekent meer dan een gevoelige “plaagstoot” in de rug van de alles overheersende rol van de dollar die hiermee dreigt de controle over het edelmetaal te verliezen. Dat zelfde zal dan op enige termijn kunnen gaan gelden voor olie. Beide landen hebben dit ook als zodanig kenbaar gemaakt. Daarmee dreigt nog een ander gevaar, in casu de uitstaande miljarden zo niet biljoenen dollars in onderwater derivaten die dan buiten de controle van de bullion bank market makers zullen komen te vallen.

Een nieuwe onzekere factor is een mogelijke Brexit, waarbij Groot-Brittannië na het referendum op 23 juni a.s. uit de EU zou kunnen stappen. Het is niet voor niets dat president Obama tijdens zijn bezoek aan Londen met klem aandrong op een non-Brexit.

De grote angst schuilt in de banking business. Zowel Europese als Amerikaanse banken maken gebruik van de soepeler regels of zoals het gangbaar luidt middels ‘passporting regulations’ om hun trading activiteiten uit te voeren. De vrees is gewettigd dat door het wegvallen van deze brugfunctie bepaalde markten volledig imploderen daar Britse en Amerikaanse banken over en weer niet langer in staat zijn om deze handelsactiviteiten via Londen te kunnen blijven uitvoeren. Er doemt dan een ‘full fledged’ financiële crisis op die als een ‘roller coaster’ over de wereld raast. De Federal Reserve alsmede de FDIC en de Office of the Comptroller of the Currency (OCC) hebben de Amerikaanse banken reeds meegegeven specifieke plannen te presenteren in het geval van een Brexit.

In dit kader sprongen er vijf grote banken uit die totaal niet op een dergelijke financiële schok blijken te zijn voorbereid, te weten: JP Morgan, Bank of America, Wells Fargo, Bank of New York Mellon en State Street. Dat leert ons dat deze banken niet veiliger zijn dan vóór 2008 en als lead “pijnbanken” kunnen worden aangemerkt. Ook een mogelijke Brexit zal de goudprijs onder opwaartse druk houden, waartegen moeilijker valt te manipuleren.

Van een geheel andere kaliber zijn de zorglijke ontwikkelingen in de Baltische Zee , aan de voordeur van Rusland. Er worden nu over en weer op korte afstand schijnmanoeuvres uitgevoerd, kennelijk ter intimidatie. De volgende door president Obama aan te wijzen nieuwe NATO commandant, generaal Scaparotti, heeft zeer recent gewaarschuwd dat ‘the Russian dangerous flybys of U.S. ships and planes could be met by force, and I think they (de Russen) are pushing the envelope in terms of our resolve’. Minister van Buitenlandse Zaken Kerry liet zich in dat zelfde kader ontvallen: ‘the sailors of the Cook (om welk schip het ging) would have been justified in shooting down the Russian fighters’. Klare taal die tot dus ver niet door de Russen werd beantwoord anders dan met nieuwe schijnbewegingen. De Russen     zullen/kunnen de Amerikaanse aanwezigheid in de Baltische Zee niet ongemoeid laten, zomin de Amerikanen zulks aan de flank van hun territorium zouden tolereren.

Naar mijn inschatting kan de door de V.S. aangezette Oekraïne ‘case’ niet los worden gezien van de toenemende spanningen rondom de reservefunctie van de dollar. Het aanscherpen van dit onnodige conflict kan dienen om de aandacht af te leiden. Bij een confrontatie is het zeker niet ondenkbaar dat de V.S. met Europa zowel geostrategisch als op monetair terrein het onderspit zullen delven.

A Russian Sukhoi Su-24 attack aircraft makes a very-low altitude pass by the USS Donald Cook (DDG 75) April 12, 2016. (U.S. Navy 6th Fleet photo/Released)

Tijdens een briefing in Riga begin deze maand liet NAVO generaal Breedlove weten dat de V.S. en de NAVO hun focus hebben verlegd van een ‘Assurance to a Deterrence doctrine’ als antwoord op een ‘resurgent and aggressive Russia’. Troepen en wapens worden voortdurend aangevoerd waaronder een tot de tanden bewapende Amerikaanse brigade van een slordige 4.000 man. Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd tegen deze NAVO opbouw langs haar westgrens die als een provocatie wordt bestempeld. Deze “provocatie” werd vooralsnog beantwoord met de opstelling van tactische raketten die kernkoppen kunnen meevoeren alsmede een verdere troepenopbouw langs de Russische westgrens.

Tegelijkertijd voelt China zich ook bedreigd vanwege de militaire opbouw aan haar oostgrens, dit in verband met China’s claim op een paar onbewoonde eilandengroepjes in de Zuid-Chinese Zee die buiten de aanwezigheid van olie en gas tevens als een strategische voorhoede moeten dienen tegen de verdere uitbreiding van de Amerikaanse en Australische lucht- en zeemacht. Dergelijke casus belli scenarios passen perfect binnen de slotfase.

Zolang het gezond verstand blijft overheersen, zullen de wapens hopelijk onaangeroerd blijven maar intussen wordt de ketelmuziek opgevoerd.

Robert Broncel                                                                                            Copyright, 30 april 2016

www.robertbroncel.com

  1. Deze column wordt ook verzonden aan DNB president Knot, premier Rutte alsmede naar de fractievoorzitters van de grootste politieke partijen in het Parlement.
0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.