Eerste ippon binnen voor Acom?

Kansei fukyo is een Japanse term voor ‘een door de overheid veroorzaakte recessie’. Een sector die door overregulering te maken heeft gehad met een zware langdurige ‘recessie’ is die van consumentenkredietverlening. Regulering was nodig aangezien veel Japanners in de problemen kwamen doordat ze de rente nauwelijks meer konden voldoen en er geen uitzicht meer bestond op het ooit afbetalen van de leningen.

Japan staat bekend om zijn extreem lage renteniveaus. Bedrijven uit de sector konden goedkoop aan geld komen met rentepercentages van bijna nul. De bedrijven konden dit weer uitlenen aan consumenten voor zelfs 40%. Persoonlijk faillissement is voor de Japanners geen optie aangezien men dan op zware sociale afkeuring kan rekenen. Ook keerden schuldenaren zich tot duistere criminele figuren. Het resultaat was dat tienduizenden mensen ieder jaar verdwenen tijdens yonige, oftewel nachtvlucht. Schuldenaren lieten hun huis achter, veranderden van identiteit en trokken naar een andere stad. Doordat men aan het eind van het jaar werd geacht geen schulden meer te hebben, piekte yonige vooral tijdens oudejaarsnacht. Waar in de nacht van 1996 nog 80.000 mensen vluchtten was dit in de nacht van 1999 bijna verdubbeld naar 130.000. De noodzaak tot meer regulering was overduidelijk.

In juni 2000 werd het maximale rentepercentage verlaagd naar 29,2%. Een uitspraak van de Hoge Raad in januari 2006 zette een proces van verdere strengere wetgeving in gang. Het teveel aan in rekening gebrachte rente kunnen consumenten terugvorderen van de kredietverleners, iets wat consumenten de afgelopen vier jaar massaal hebben gedaan. Het aantal aanvragen tot deze zogeheten kabarai-betalingen (renteterugbetalingen) is sinds eind 2009 aan het afnemen en in de jongste maandcijfers (juli en augustus) is een scherpere daling waar te nemen.

De grote spelers in de Japanse consumentenkredietverlening zijn Acom, Aiful, Promise en Takefuji. De laatste bepaling is op 18 juni 2010 ingegaan. Het maximale rentepercentage ligt hierdoor nu op 20% en tot maximaal 1/3 van het jaarlijks persoonlijk inkomen mag worden uitgeleend. Deze laatste verlaging was al in 2006 bekend en kredietverleners hebben daar rekening mee gehouden bij het verstrekken van nieuwe leningen.

Desalniettemin zijn de marges in de sector door de strengere wetgeving onder druk komen te staan en de claims van consumenten hebben in de winstcijfers van deze bedrijven hun sporen nagelaten. Het aantal marktspelers is sinds 2004 met meer dan 80% afgenomen. De koersen van de top vier spelers zijn sinds 2006 80% tot 90% gecorrigeerd. Takefuji lijkt nu als eerste van de vier om te vallen. Zo meldde de krant Nikkei (28 september 2010) dat Takefuji faillissement heeft aangevraagd. Aiful zou een volgende kandidaat kunnen zijn. Promise kan zich relatief gelukkig prijzen door de samenwerking met de grote bank Sumitomo Mitsui (SMBC). SMBC bezit van 21% van de aandelen.

Acom heeft eveneens een groot moederbedrijf achter zich staan en vermoedelijk zal Acom over de langste adem beschikken. De bank MUFG bezit 36,88% van de aandelen Acom. Acom kan desnoods al zijn eigen kantoren sluiten en gebruik maken van het landelijke netwerk van het moederbedrijf. Daarnaast kan Acom het kredietrisico beter beheersen doordat het inzicht heeft in de klantgegevens die bij OMC Card, de creditcardtak van MUFG, bekend zijn. De kans is groot dat in de aankomende jaren Acom volledig door MUFG wordt overgenomen. MUFG kan op die manier profiteren van de enorme fiscaal compensabele verliezen die bij Acom zijn ontstaan sinds 2006.

Acom heeft de beste papieren om uit deze reguleringsrecessie te komen en het marktaandeel wat de verliezers achter laten op te pikken. Zowel de consument als Acom lijken uit de verdrukking. De eerste koerssprong werd op 21 september gemaakt toen het aandeel 17,1% aandikte, in reactie op de onverwachts grote afname in karabai-betalingen. Binnen het Intereffekt Japanse Warrant fonds is een positie ingenomen in Acom.

Rick Boerkamp

Bronnen:

• Anvarzadeh, Amir; BGC Partners (diverse notities, 2010)
• Bloomberg (2010)
• Fujiwara, Seiko; Bank of America Merrill Lynch (11 juni 2010)
• Kerr, Alex; Dogs and Demos (2001)
• Nikkei (28 september 2010)
• Tsuda, Takehiro; Citigroup Global Markets Japan (diverse rapporten, 2009-2010)