Financieel terrorisme

Al Capone heeft al eens gezegd dat één accountant met één pen meer kan stelen dan 100 criminelen tegelijk. In dit geval gaat het om MF Global CEO (Chief Executive Officer) en CRO (Chief Risk Officer) Jon S. Corzine. Als voormalig senator bleek hij spin in een web met tentakels naar Goldman Sachs, de CFTC (Commodity Futures Trading Commission, de Federal Reserve Bank of New York en het Witte Huis.

Hij liet niet alleen een grote schuld na als gouverneur van de staat New Jersey maar trok ook een spoor van vernieling in de futures business en legde daarmee direct bloot in welk een verziekte staat het Amerikaanse financiële systeem de facto is geraakt.

Afgaande op de berichtgeving nadat MF Global op 31 oktober j.l. haar faillissement had aangevraagd, komt er steeds meer ‘shit’ naar boven (met excuus voor deze uitdrukking). Bij het lezen van dit “verhaal” wordt duidelijk waarom een “betere” term nauwelijks denkbaar is.

Who is Jon S. Corzine

Corzine is een man met een ‘record’. Alvorens aan te treden als CEO van MF Global, een hier onbekend futures handelshuis, zat hij in de directie van Goldman Sachs, was gouverneur van de staat New Jersey en had nauwe banden met Wall Street en het Witte Huis. Bij zijn vertrek als gouverneur liet hij de staat achter met een schuld van ruim $28 miljard, zo meldde mijn zoon woonachtig in New Jersey. In arren moede werden de belastingen verhoogd en moest “tijdelijk” van het eigen pensioenfonds worden geleend om onder meer de pensioenen te kunnen betalen. Begrijpt u het nog?

Op Corzine’s desk stonden “plaatjes” van hem met Bill Clinton en Obama. Volgens de Washington Post was Corzine één van de eerste fund raisers voor Obama. Hij zou zich bij Obama’s herverkiezing willen opwerpen als zijn minister van Financiën. Ook schreef dit blad dat ‘high frequency traders’ Obama geld zouden hebben geschonken om hun bedenkelijke handel en wandel te kunnen blijven uitoefenen.

Klokkenluidster

Het was Ann Barnhardt van Barnhardt Capital Management die 14 dagen na het faillissement van MF Global, een spin-off van EDF&Man te Londen, de woorden sprak: ‘I could no longer tell my clients that their monies and positions were safe in the futures and options markets because they are not’. And this goes not just for my clients, but for every futures and options account in the United States’; the entire system has been utterly destroyed by the MF Global collapse’ (ik kan mijn klanten niet langer voorhouden dat hun geld en ingenomen posities veilig zijn in de opties- en futuresmarkten; dit geldt niet alleen voor mijn cliënten naar voor elke futures- en optierekening in de V.S.; het gehele systeem is met de ondergang van MF Global volledig verruïneerd) – het 8e in grootte faillissement in de V.S.

Voorts verklaarde ze ‘that the markets are completely fractured… and that the rule of law in the United States no longer exists’ (de markten functioneren nog slechts op basis van fractionele reserves, terwijl de regels met voeten worden getreden). Dat gebeurde reeds bij Lehman in 2008. Verder rekent ze Jon Corzine als CEO van MF Global aan dat hij de klanten van dit kantoor rechtstreeks heeft bestolen en verwijt ze de betreffende beurzen en toezichthouders dergelijke praktijken niet te hebben “opgemerkt”.

Ze gaat er van uit dat de gehele industrie ‘suicidally leveraged’ is en daarbij bovendien zich voor een aanzienlijk deel heeft blootgesteld aan ‘European sovereign junk debt’. Op grond hiervan beveelt ze alle klanten aan zich zo snel mogelijk uit de futures- en commodity markten terug te trekken. Consequent heeft ze besloten haar eigen kantoor te sluiten. Een moedige daad!

Met Europa bijna op de knieën en anderzijds de duizenden miljarden aan ruimschoots overgewaardeerde en merendeels buiten de balans gehouden derivaten, kan een totale ineenstorting volgens haar niet al te ver verwijderd zijn. Befaamd hedge fund manager Mark Mobius zei onlangs: ‘there is definately going to be another financial crisis around the corner because we haven’t solved any of the things that caused the previous one’ (een nieuwe financiële crisis is in aantocht, omdat we de kwalen van de vorige allerminst hebben opgelost).

‘By kicking the can down the road’ (bailouts, elektronische geldpers, symptoom oplossingen) dragen onze bijkans machteloze beleidsmakers bij tot een nog grotere financiële puinhoop.

Hoogste alarmfase

Hoewel in het bijzonder de financiële en de zakenwereld steeds bezorgder begint te worden, proberen onze hotemetoten met uitstel te redden wat er te redden valt, terwijl de hoogste alarmfase al in is ingegaan. Wat nu by bits and pieces naar buiten komt is kapitaalvlucht. Lloyd’s of London, ‘s werelds grootste verzekeraar liet er geen misverstand over bestaan door vorige maand te melden alle bankrekeningen bij banken in de eurozone te hebben geliquideerd. Vandaar ook Cameron’s opstelling tijdens het laatste topberaad in Brussel.

Het besef begint langzamerhand door te dringen dat ons monetaire systeem alleen gebaseerd is op “kaal” vertrouwen. Ons geld heet in de economieboekjes dan ook “fiduciair geld”, immers geld dat geldt als koopkrachtbelofte van onze overheid maar geen enkel onderpand kent. Deze belofte was gebaseerd op economische groei maar nu deze dreigt weg te vallen, zal  er straks van dat vertrouwen weinig overblijven. Met een keur van insolvente banken dreigt een groeiende vertrouwensleemte te worden opgevuld met een “lawine” van wantrouwen.

Edelmetaal in de verdrukking?

Om het vertrouwen in het fiatpapier te stutten moest met “veel hens aan dek” het edelmetaal er weer aan geloven. De schrik in de markt zit er behoorlijk in en dat was ook precies de bedoeling. Thans gaan er in de markt zelfs suggesties dat het edelmetaal na een lange rush (sinds 2001) nu wel z’n langste tijd gehad heeft. Vreemd(!) in de wetenschap dat het proces van koopkracht”verkrachting” onomkeerbaar is. Dus niet verkopen (!) maar juist op lagere niveaus bijkopen en zelfs nog meer mocht er een shake out richting $1.000 volgen. Dat zou best kunnen tegen het licht van dollar swaps door centrale banken om de run op commerciële banken te kunnen suppleren. Dat staat overigens los van de edelmetaalmanipulaties op de COMEX. Hou vooral vast aan de lange termijntrend!

Meer kritische kanttekeningen

Eveneens buitengewoon kritische kanttekeningen verschenen er van de hand van Peter Brandt, reeds vanaf 1976 actief in de commodity trading business. In een artikel van 21 november met als kop ‘MF Global: proof that the U.S. government is not able or willing to protect investors’ brengt hij een directe aanklacht jegens de Amerikaanse staat uit. Tot dusver geloofde iedereen dat z’n geld veilig stond op een rekening van een futures trader die immers onder toezicht staat.

Verder schreef hij: ‘I have been lied too! My money was not safe, neither somebody else’s as a futures trader. No matter what firm was used for futures trading –  Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley, Citi Group, Merrill Lynch – your money could disappear even though the U.S. government has been charged with keeping it safe’. Kort en bondig zegt hij, wordt in feite iedereen het financiële bos in gestuurd ongeacht van welk huis je gebruik maakt. Hij gaat er in deze “volzin” van uit dat MF Global allerminst uniek opereerde.

Bovengenoemde partijen behoren alle tot de zgn. Futures Commission Merchants (FCM’s) en opereren als agent voor de trader. Als zodanig dienen ze in de eerste plaats de belangen van hun klanten te beschermen en zijn ze op geen enkele wijze gerechtigd noch gewettigd gebruik te maken van de door hun cliënten/opdrachtgevers gestalde zekerheden. De CFTC regels laten te dien aanzien niets te wensen over. Ze zijn na te lezen in CFTC Regulations. Derhalve houdt hij dit instituut voor nalatig en medeplichtig voor het verdwijnen van een bedrag variërend van $600 miljoen tot $1,5 miljard.

Hij stelt klipp-und-klar: ‘when a branch of the U.S. government fails to perform its congressional mandate, it is the very definition of systemic failure’ (wanneer een onderdeel van de staat een mandaat van het Congres niet opvolgt, is er per definitie sprake van een systeem fiasco). Hij vraagt zich af of het Congres ‘the guts’ heeft om dit probleem aan te pakken, temeer omdat is gebleken dat Congresleden doorgaans betere beleggers zijn dan de doorsnee instituten. Hoe kan dat? Voorkennis?

Jim Rogers

Jim Rogers zit met dit “geval” lelijk in z’n maag en geeft alleen aan dat de liquidatie van MF Global gemiddeld tot een daling van ruim 4% in de commodity sector heeft geleid. Hij kon moeilijk meer zeggen.

Toekomst commodity- en futures beurzen op het spel

Lewis Kruger van Stroocks Financial Reconstructuring Practice, optredend voor een groep klanten van MF Global zei: ‘this case may determine whether there is a commodities market in the future; I have great concern about what is going to happen in this industry; this is a far-reaching case which needs to have an imaginative resolution’ (dit voorval kan bepalend zijn voor de toekomst van de commodity- en futuresbeurzen; het kan verstrekkende gevolgen hebben en vraagt om een oplossing met verbeeldingskracht). In ieder geval wordt het een muis met een lange staart voor de gehele financiële sector. Bij MF Global ging het om een totaal uitstaand bedrag van $5,45 miljard verspreid over 38.000 spelers.

Onduidelijke rol CFTC

De voorzitter van de CFTC Gary Gensler heeft heel wat uit te leggen gezien de relatie met Corzine die hij nog kende uit zijn Goldman Sachs tijd. Beide heren hebben zelfs een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de Sarbanes-Oxley wet uit 2002 ter bescherming van de belangen van beleggers, hoe wrang dat intussen moge klinken.

Rol Corzine

Voorts liep er vanuit MF Global een lijn naar de Federal Reserve Bank of New York (waar de huidige minister van Financiën Timothy Geithner voorhen de scepter “zwoei”). Al vóór Corzine’s aantreden bij MF Global werd dit kantoor door BoNY aangemerkt als ‘one of its prestigeous primary dealers’. Hoezo? Kwam dit voort uit het contact met Corzine en werd hiermee zijn benoeming met de nodige fanfare bij MF Global ingeleid?

Bij z’n aantreden kondigde Corzine aan: ‘MF Global will begin taking principle risk across most of its product lines’. Hieruit kun je achteraf afleiden dat een en ander niet volgens de gevestigde regels zou gaan verlopen.

Wat achteraf bleek was dat Corzine’s hidden bets op Zuid-Europese staatsobli’s vele malen de marktkapitalisatie van MF Global zouden overtreffen. Hij gebruikte hiertoe de zgn. repo-to-maturity techniek. Door met het gestalde geld van MF Global’s klanten voor de periode van de looptijd van deze obligaties (waarvan hij dacht – onnozelheid kent geen tijd – dat deze door de respectieve staten zouden worden gegarandeerd) te werken, meende hij “gratis” de rente te kunnen opstrijken. Deze obli’s stonden namelijk te boek als “sold”, ja dat stond er volgens Chris Powell van GATA echt, dus daarmee stonden ze buiten de boeken. Met de afwaardering van deze obli’s had hij echter buiten de waard gerekend om vervolgens MF’s klanten z’n hielen te laten zien. Intussen is een class action proces in voorbereiding.

Vervolg

Wat Brandt in een nieuw artikel van 8 dezer het meest verbaasde was niet dat dit is gebeurd noch dat de toezichthouders hebben gefaald maar dat de traditionele partijen als beleggingsfondsen, fixed income fondsen en handelaars dit gebeuren gelaten over zich hebben laten komen. Hij is er van overtuigd dat het besmettingsgevaar (contagion is knocking at your door) snel toeneemt indien er niet onverwijld actie wordt ondernomen. Hij bestempelt re-hypothecation zoals het wordt genoemd als een leak in the dike’: counterparty exposure is about to blow out the doors off of liquidity (een lek in de dijk dat straks de deur uit alle liquiditeit blaast).

Al in 2007 had het derivatengezwel een omvang van een slordige $4 biljoen (12 nullen) zich afspelend in het schemergebied buiten de balans van de instituten die daarin handelden. Geschat werd dat hiertoe meer dan 50% van alle bankactiviteiten gerekend diende te worden. Dat kon allemaal vanwege de Verenigd Koninkrijk-route, omdat aldaar gebruik kon worden gemaakt van een “soepele” regeling. Hier lag ook de bron van Lehman’s ondergang.

Teneinde de Britse “concurrentie” tegen te gaan werden de regels reeds onder het Clinton bewind versoepeld om via repurchase agreements (repos) buitenlandse obligaties, money market fondsen en andere waarden te kunnen aankopen. Middels re-hypohecation kon vier maal keer de waarde van het onderhavige onderpand worden opgeblazen. Door deze activiteiten buiten de balans te houden, ontstond er opnieuw een vrijbrief voor “vrij rotsooien”.

Brandt kreeg boven water dat Goldman Sachs tot dusver voor $28,17 miljard aan re-hypothecation heeft uitstaan, Canadian Imperial Bank voor $72 miljard, Royal Bank of Canada voor $53,8 miljard, Credit Suisse voor FrS 332 miljard, Wells Fargo voor $19,6 miljard, Morgan Stanley voor $410 miljard en JP Morgan nog eens voor $546,2 miljard. Om hoeveel meer partijen en voor welke bedragen het gaat, is onbekend.

Waarschijnlijk gaat het om een veel grotere schaal. Buiten de huidige schuldencrisis ontvouwt zich hier een griezelig tafereel van in feite ongedekte transacties die door geen enkel instituut of land zijn te saneren. Bijgevolg schuilt in re-hypothecation een minstens even groot gevaar als dat van andere derivaten.

Volgens de Bank of International Settlements (BIS) in Basel ligt er voor een bedrag van $181 miljard aan Griekse, Ierse, Italiaanse, Spaanse en Portugese schulden bij Amerikaanse banken op de planken. Met een factor vier wordt duidelijk welk risico de banken mogelijkerwijs hebben uitstaan.

Ook pikant is een onderhoud tussen Jon Corzine en Pricewaterhouse Coopers een jaar geleden ter zake van de Europese schulden exposure. Er werd afgesproken (wealing, dealing?) dat deze transacties zouden worden benoemd in een voetnoot in MF Global’s jaarverslag dat in mei van dit jaar verscheen. Nog later hebben Moody’s en Standard & Poor Corzine’s besluit om de firma grotere risico’s te laten nemen zelfs toegejuicht. ‘We consider the most recent strategic plan of the new CEO Mr. Corzine to be sound’, zei S&P erkennende dat dit plan wel de risico’s substantieel zou vergroten. Dit lijkt moeilijk te rijmen.

In een moment van helderheid verlaagde Moody’s vervolgens MF Global’s credit rating. Het afwaarderen in oktober j.l. leidde tot de ondergang. De dag daarop schoot de koers in een vrije val doch Corzine merkte niettemin laconiek op: ‘the sun will come out tomorrow’. Een en ander volgens newyorktimes.com onder de rubriek Investment Banking van 11 dezer.

Lessen uit het verleden

Van het verleden blijkt in feite nog maar weinig te zijn opgestoken. Op school en universiteit zou hieraan veel meer aandacht geschonken dienen te worden. Is leren van het verleden niet een meer zinvolle bezigheid in plaats van met nieuwe wielen de bocht uit te vliegen? Thans lijkt de historie verder weg dan ooit. Het leggen van tijdbommen als gevolg van ongebreideld opportunisme en onvermoede overmoed blijkt evenwel van alle tijden te zijn. De spelers kwamen er doorgaans goed mee weg maar “het klootjesvolk” moest daarentegen op de blaren zitten.

Beste “bewapening”

Voor beleggers anno 2011 rest weinig anders dan zich niet langer te verlaten op steeds minder betrouwbare noch door de staat gegarandeerde banken (wat heb je straks aan papieren garanties?), verzekeraars en pensioenfondsen. Beleggen dient bij voorkeur beperkt te blijven tot edelmetaal en aandelen van bedrijven met solide balansverhoudingen opererend in sectoren die ook voor de toekomst onmisbaar zijn. Mijn ModelPortefeuille biedt hiertoe alle inzicht en mogelijkheden. Bij aanmelding ontvangt men bovendien het gedetailleerde BankPlan om beschermd te zijn tegen mogelijk bankfalen. De downgradings en het signaal van Lloyd’s zijn niet mis te verstane signalen.

Robert Broncel, www.robertbroncel.com

NB. ofschoon de reacties op de reeds toegezonden columns uiterst summier waren, gaat deze column wederom naar de financiële redacties van de dagbladpers, de fractieleiders binnen de oppositie in de Tweede Kamer en uiteraard naar Klaas Knot van De Nederlandsche Bank. 

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.