Het Amerikaanse rijk

Het is al vaker geschreven, we zitten in de tweede helft van het Amerikaanse rijk. Haar hoogtepunt lag waarschijnlijk niet eens zo heel lang geleden. In feite zo recent nog als 2003. Toch is het altijd een discussie waar nu precies een land een ‘rijk’ werd en waar dan precies het hoogtepunt van de macht lag. Amerika is al sinds 1900 een rijk land, maar werd pas in 1945 een ‘rijk’. Vooralsnog denk ik dat het hoogtepunt van het rijk lag rond begin 2003. Er was echter niet één oorzaak dat de omslag veroorzaakte. Het was een serie van oorzaken die haar oorsprong uiteindelijk zou vinden in de actie tegen Saddam Hoessein.

Hoe graag zouden we toch willen weten wat de echte reden was dat Bush juist deze man ten val wilde brengen, terwijl hij aantoonbaar niets met de aanslagen in New York te maken had. Was het simpelweg een familiekwestie, waarbij de zoon wilde afmaken wat de vader niet was gelukt? Of het ongefundeerde geloof dat Saddam toch te maken had met de aanslagen, was het de onbewezen angst dat Saddam kernwapens wilde ontwikkelen? Of dat Saddam Hoessein het fundament onder het Amerikaanse rijk wilde wegnemen?

Het kenmerk van een ‘rijk’ is dat het belasting kan opleggen aan andere landen. Het Romeinse rijk, het Engelse rijk, in alle gevallen kon één land andere landen onderdrukken en de winsten naar binnen halen. Amerika onderdrukt toch niemand, zult u zeggen. Toch wel, maar op een vriendelijke manier. Laten we wel zijn, de Romeinen waren ook lang niet altijd onvriendelijk, de Engelsen ook niet. De ‘onderdrukking’ door Amerika komt tot uiting door de eis aan de wereld om olie in dollars te kopen. Dit houdt vervolgens in dat alle landen ter wereld de dollar moeten aanhouden, want zonder dollar geen olie. Amerika bepaalt echter sinds 1970 hoeveel de dollar waard is. Ze kan dollars drukken zoveel ze wil. Via deze weg dus heeft Amerika de wereldeconomie in haar greep. Zodra ‘de wereld’ zou besluiten dat de olie voortaan in euro’s betaald moet worden, is Amerika haar greep op de wereld kwijt. Niemand zou de dollar meer aanhouden, want ze heeft een intrinsieke waarde van nog geen 0,005 per dollar. Het Amerikaanse rijk zou per direct ophouden te bestaan.

Nu terug naar Hoessein. Weet u misschien nog wat die na 2002 (de invoering van de euro) ging roepen? Hij riep dat Irak voortaan de euro zou accepteren als betaling voor haar olie. Waarom hielp het Verenigd Koninkrijk onvoorwaardelijk het grotere Amerika…? Simpel, het heeft de euro niet. Het Verenigd Koninkrijk zou dus niet profiteren van zo’n stap! Duitsland en Frankrijk zagen de stap wel zitten en zagen er dan ook geen gat in om Amerika te helpen haar rol als wereldleider te bevestigen. Weet u wat Iran nu roept, behalve dat ze nucleair materiaal willen hebben? Iran zegt ook bereid te zijn andere valuta te accepteren als betaling voor haar olie. Als dat zou gebeuren, is dat voor Amerika niet alleen onacceptabel. Heel haar voortbestaan als rijk land en als wereldrijk hangt er vanaf. Als Iran dat voornemen doorzet, is het niet de vraag of het gevolgen heeft, het is slechts de vraag welke gevolgen het zal hebben. De hoogleraar Krassimir Petrov geeft in het kader van de fundamenten onder het Amerikaanse rijk een paar scenario’s:

1. Amerika laat de oliebeurshandel met Iran saboteren en maakt het op die manier onmogelijk om transacties uit te voeren.
2. Amerika laat de oppositie in Iran een couppoging doen.
3. Amerika gaat (eventueel als 1 en 2 mislukt zijn) onderhandelen met Iran.
4. Amerika probeert een VN-resolutie te bewerkstelligen.
5. Amerika doet een aanval op Iran, eventueel met gebruik van atoomwapens.
6. Amerika trekt ten oorlog tegen heel de Arabische wereld en neemt heel openlijk de olievelden over.
7. Amerika gaat als de wiedeweerga het alternatief op olie ontwikkelen en probeert daar dan de wereld weer mee klem te zetten.

Die laatste optie heeft Petrov niet gegeven, maar die geef ik naar aanleiding van onder andere de speech van Bush en de actie van Iran tegen Denemarken. Al die politieke stappen zijn geen toeval. In enkele maanden tijd is de wereld heel onveilig geworden en vrijwel niemand heeft het door.

Tom Lassing