Inflatie door de ineenstorting van de toeleveringsketen

toeleveringsketen

De afgelopen maanden kregen we regelmatig te horen dat problemen in de toeleveringsketen verantwoordelijk waren voor prijsstijgingen voor van alles en nog wat. Maar wat is er precies aan de hand, waarom worden we soms met lege winkelrekken geconfronteerd?

En wat is de oorzaak van wat wel eens de afbraak van de toeleveringsketen noemt? De supply chain, zoals ze internationaal wordt genoemd, is namelijk een complex dynamisch systeem van enorme schaal. Het is van een complexiteit vergelijkbaar met die van ons klimaatsysteem, eveneens een systeem waarvan we het fijne nog altijd niet begrijpen.

Een voorbeeld van een toeleveringsketen: het dagelijks brood

De exacte oorzaak en gevolg kunnen niet worden berekend, omdat de benodigde verwerkingskracht groter is dan de gecombineerde verwerkingskracht van elke computer ter wereld. De meeste mensen hebben er geen flauw idee van hoe toeleveringsketens werken, zodat maar weinigen begrijpen hoe omvangrijk, complex en kwetsbaar ze zijn.

Een voorbeeld zal in dat verband veel verduidelijken. Als je naar de winkel gaat om een ​​brood te kopen, weet je dat het brood niet als hemels manna op het schap is verschenen. Het werd gemaakt door een plaatselijke bakker, op het schap gezet door de bakker zelf of zijn vrouw, je nam het mee naar huis en serveerde het voor je gezin als avondeten.

Dat is een beknopte beschrijving van hoe een supply chain in elkaar zou kunnen zitten, van bakker en/of winkel tot thuis. Toch komt die beschrijving nauwelijks in de buurt van wat er allemaal gebeurt alvorens dat brood daadwerkelijk bij je thuis op tafel staat.

Hoe zit het met de vrachtwagenchauffeur die het brood van de bakkerij naar de winkel bracht? Waar haalde de bakkerij het meel, de gist en het water om het brood te maken? Hoe zit het met de ovens die worden gebruikt om het brood te bakken?

Toen het brood gebakken was, werd het in een of andere doorzichtige of papieren wikkel gedaan. Waar kwamen die vandaan? Een toeleveringsketen zit dus veel complexer in elkaar dan we ons op het eerste gezicht kunnen voorstellen.

Nog meer onderdelen van de toeleveringsketen

Zelfs die uitgebreide beschrijving van een supply chain is nog maar een klein deeltje van een complete keten die veel uitgebreider kan beschreven worden. Het meel dat voor het bakken werd gebruikt, was afkomstig van tarwe. Die tarwe werd op een boerderij verbouwd en met zwaar materieel geoogst.

De boer huurt arbeidskrachten in, gebruikt water en kunstmest en stuurt zijn tarwe op pad voor verwerking (malen) en verpakking voordat het naar de bakkerij gaat. De fabrikant die de oven heeft gebouwd, heeft zijn eigen toeleveringsketen van staal, gehard glas, halfgeleiders, elektrische circuits en andere componenten die nodig zijn om de ovens te bouwen.

De ovens zijn ofwel met de hand gemaakt (engineered-to-order) of in massa geproduceerd (made-to-stock) in een fabriek die assemblagelijnen of productiecellen gebruikt om de klus te klaren. De goede werking van de fabriek vereist bovendien input van elektriciteit, aardgas, verwarmings- en ventilatiesystemen en geschoolde arbeidskrachten om de ovens te maken.

Elke schakel in de toeleveringsketen heeft transport nodig

De winkel die het brood verkoopt, bevindt zich aan het uiterste einde van de toeleveringsketen. Een toeleveringsketen, die naar believen kan worden uitgebreid. Die toeleveringsketen vereist namelijk ook elektriciteit, aardgas, verwarmings- en ventilatiesystemen en geschoolde arbeidskrachten om de productie op gang te houden en om de goederen op voorraad te houden.

Grote winkels hebben laadperrons, vorkheftrucks en transportbanden nodig om de goederen van vrachtwagen naar het schap (van in dit geval de bakker) te verplaatsen. Elke schakel in deze supply chains heeft transport nodig.

De boer vertrouwt op vrachtwagens of op het spoor voor de tijdige levering van zaden, meststoffen, apparatuur en andere input. De ovenfabrikant vertrouwt ook op vrachtwagens of het spoor voor de levering van zijn bestellingen, inclusief tal van componenten.

De bakkerij en de winkel zijn voornamelijk afhankelijk van vrachtwagens voor de levering van zowel het meel als de afgewerkte broden. De consument vertrouwt op zijn of haar auto om naar de winkel te gaan en naar huis terug te keren. En zo kunnen we maar blijven doorgaan, het omschrijven van transportketens is zonder enige vorm van overdrijving een zaak van lange adem.

De transportmodi hebben op hun beurt hun eigen toeleveringsketens met vrachtwagenchauffeurs, treiningenieurs, goede wegen, goede spoorwegen, spooruitlopers en energievoorziening om in beweging te blijven en leveringen op tijd te houden.

Dit hele netwerk (boerderijen, fabrieken, bakkerijen, winkels, vrachtwagens, spoorwegen en consumenten) is afhankelijk van de energievoorziening om te kunnen blijven functioneren. De energie kan afkomstig zijn van kernreactoren, kolen- of aardgasgestookte elektriciteitscentrales of hernieuwbare bronnen die worden gevoed aan een net van hoogspanningsdraden, onderstations, transformatoren en lokale verbindingen om de individuele gebruiker te bereiken.

Een enorm complexe toeleveringsketen

Alles wat hierboven is beschreven, maakt ergens deel uit van een complexe toeleveringsketen die nodig is om één brood te produceren. Neem nu al het andere in de supermarkt (fruit, groenten, vlees, gevogelte, vis, conserven, koffie, specerijen enzovoort) en stel je de toeleveringsketens voor die nodig zijn voor elk van die producten.

Neem vervolgens alle andere winkels in het winkelcentrum (huishoudartikelen, kleding, apotheek, hardware, restaurants, sportartikelen) en stel je alle goederen en diensten voor die beschikbaar zijn bij die verkopers en de toeleveringsketens achter elk van die.

Wie denkt dat wij de componenten en stappen bij het maken van een brood in het bovenstaande voorbeeld hebben overdreven, zit op het foute spoor. Het bovenstaande voorbeeld is een sterk vereenvoudigde beschrijving van de feitelijke toeleveringsketen.

Een volledige beschrijving van de benodigde toeleveringsketen zou nog veel verder teruggaan (waar komen de zaden voor de tarwe vandaan?) en zich vertakken in alle mogelijk richtingen (waar komen de broodverpakkingen vandaan?). Een volledige beschrijving van de toeleveringsketen van het brood met analyse van de leverancierskeuze, kwaliteitscontroletests en kortingen op bulkaankopen onder andere beslissingsboomtakken zou gemakkelijk enkele honderden pagina’s kunnen beslaan.

Toeleveringsketens zijn wereldwijd geworden

Bedenk nu dat alle schakels in de toeleveringsketen en mogelijke knelpunten die hierboven zijn beschreven puur binnenlands zijn of meestal beperkt tot de buurlanden zijn gebleven.

Maar heel weinig toeleveringsketens zijn tegenwoordig nog echt zo lokaal gericht. CEO’s, logistieke ingenieurs, consultants en politici hebben de afgelopen 30 jaar de toeleveringsketens wereldwijd gemaakt. Begin van de jaren negentig van vorige eeuw vond een discussie over globalisering plaatsen. Velen realiseerden zich niet dat het proces dat geglobaliseerd werd de toeleveringsketen was en eigenlijk niets anders.

Je weet dat je iPhone uit China komt. Wist je dat het speciale glas dat in de iPhone wordt gebruikt uit Zuid-Korea komt? Wist je dat de halfgeleiders in de iPhone uit Taiwan komen? Dat de intellectuele eigendom en het ontwerp van de iPhone uit Californië komen?

De iPhone omvat flash-opslag uit Japan, gyroscopen uit Duitsland, audioversterkers, batterijladers, displayport-multiplexers, batterijen, camera’s en honderden andere geavanceerde onderdelen.

Apple als voorbeeld

We verwijzen hierbij naar Apple als voorbeeld van de ingewikkeldheid van de toeleveringsketen. In totaal werkt Apple samen met leveranciers in 43 landen op zes continenten om de materialen en onderdelen voor een iPhone te verkrijgen. Dat is een kort overzicht van de toeleveringsketen van de iPhone.

Natuurlijk heeft elke leverancier in die supply chain op zijn beurt zijn eigen supply chain van bronnen en processen. Nogmaals, supply chains zijn enorm complex. Zodra het mondiale perspectief is toegevoegd, moeten we onze transportmogelijkheden uitbreiden van vrachtwagens en treinen naar schepen en vliegtuigen.

Havens en luchthavens zijn dus extra schakels in de keten. Die faciliteiten hebben hun eigen verbindingen en inputs, waaronder kranen, containers, havenautoriteiten, luchtverkeersleiders, loodsen, kapiteins en de schepen zelf.

En aan de lijst met vrachtwagens, treinen, schepen en vliegtuigen kunnen we pijpleidingen toevoegen die vloeistoffen zoals aardolie, benzine en aardgas vervoeren. Inmiddels zal het achterliggende idee duidelijk zijn. Toeleveringsketens zijn misschien verborgen, maar ze zijn overal. Ze zijn onderling met elkaar verbonden, dicht genetwerkt en onvoorstelbaar complex.

Het idee van just-in-time inventory (JIT) of levering juist op tijd

De toetssteen van deze inspanningen was het idee van just-in-time inventory (JIT). Als een arbeider stoelen op een assemblagelijn voor auto’s installeert, is het ideaal als die stoelen dezelfde ochtend als de installatie in de fabriek aankomen. Dat minimaliseert de opslag- en voorraadkosten.

Hetzelfde geldt voor elk onderdeel dat op de assemblagelijn is geïnstalleerd. De logistiek hierachter is ontmoedigend, maar kan worden beheerd met state-of-the-art software. Al deze inspanningen zijn prima voor zover ze haalbaar zijn en haalbaar blijven. De kostenbesparingen van leveringen juist op tijd zijn reëel.

De toeleveringsketens zijn efficiënt en het vermogen van dit systeem om de kosten te drukken is aantoonbaar. Het is dus niet zomaar een verhaaltje. De supply chain-revolutie sinds het begin van de jaren negentig draait om kostenreductie, die wordt doorgegeven aan de consument in de vorm van lagere prijzen. Dat verklaart praktisch het hele fenomeen.

Uiteindelijk wordt iedereen er beter van, niet op de laatste plaats de consument. Het is onder andere vanwege het systeem van just-in-time inventory dat de inflatie de afgelopen jaren laag kon worden gehouden. Met als gevolg dat ook de rentevoeten laag konden blijven. Iedereen winnaar, dus niets aan de hand. Of toch?

Het toeleveringsketen is uiterst kwetsbaar

Er is eigenlijk maar één probleem. Het systeem is uiterst kwetsbaar en dat zullen we nu geweten hebben. Als dingen kapot gaan, wordt alles tegelijkertijd erger. Eén gemiste levering kan ertoe leiden dat een hele assemblagelijn wordt stilgelegd.

Eén vertraagd schip kan resulteren in lege schappen. Eén stroomstoring kan leiden tot een transportstoring. Dat is in een notendop wat er de afgelopen maanden met de wereldwijde toeleveringsketen is gebeurd. Er is een gebrek aan redundantie.

Het systeem is niet bestand tegen schokken en die hebben zich in volle hevigheid voorgedaan. Over welke schokken hebben we het dan? We noemen ze op: de komst van de pandemie, handelsoorlogen, ontkoppeling tussen China en de VS, tekorten aan onderpand van banken en ga zo maar door. Het gevolg is dat het systeem is ingestort.

De mislukkingen stapelen zich op

Inderdaad, de mislukkingen stapelen zich op. Vertragingen bij het ontvangen van grondstoffen in China hebben geleid tot vertragingen in de productie voor de export. Energietekorten in China hebben geleid tot een verdere verstoring van de staalproductie, mijnbouw, transport en andere basisindustrieën.

Vertragingen in de haven van Los Angeles hebben geleid tot vertraging van onderdelen en eindproducten in de VS. Halfgeleidertekorten hebben de productie stopgezet van elektronica, apparaten, auto’s en andere duurzame consumptiegoederen die afhankelijk zijn van geautomatiseerde toepassingen.

Iedereen heeft inmiddels gezien hoe complex het systeem is. Waar het op neerkomt, is dat als toeleveringsketens kapot gaan, de economie kapot gaat. Als de economie instort, loopt de ineenstorting van de sociale orde niet ver achter.

En de kosten van sociale wanorde zijn veel hoger dan eventuele besparingen van zogenaamd efficiënte toeleveringsketens. Daarom moet de evolutie rond de toeleveringsketens op de voet worden gevolgd. Om de eenvoudige reden dat het probleem ons allen en de kwaliteit van ons leven aanbelangt.

Wanneer de toeleveringsketens niet langer functioneren zoals het hoort, zitten we inderdaad met een levensgroot probleem opgezadeld. Wie kan hiervoor een oplossing aanreiken? Wij en de rest van de wereld zullen hem of haar voor eeuwig dankbaar zijn.

Meer weten over succesvol beleggen? Meld je dan aan voor de online training.

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.