Japan: Mission Impasse

Een paar jaar geleden was menigeen nog hoopvol dat Japan, nog altijd de tweede economie van de wereld en met een aantal uitmuntende bedrijven, de groei van de wereldeconomie zou kunnen aanzwengelen.Die hoop is in rook op gegaan:

  • De productiviteit is rampzalig laag: het rendement op nieuwe investeringen is ongeveer de helft van dat in de VS.
  • De consumptie stagneert vanwege de aanhoudende loondaling: in de afgelopen tien jaar is het loonpeil zo’n 10% gezakt.
  • De politiek kenmerkt zich door een reeks van schandalen en beleidsblunders.
  • Buitenlandse investeerders raken gefrustreerd door het gebrek aan aandacht voor aandeelhouderswaarde. Na een wetswijziging die overnames door buitenlandse partijen middels aandelenruil mogelijk moest maken, hebben meer dan 400 ondernemingen in allerijl beschermingsconstructies opgetuigd uit angst voor buitenlandse bemoeienis.

Behalve bovenstaande problemen kampt Japan met een sterk vergrijzende bevolking. Een op de vijf Japanners is ouder dan 65 en in 2015 zal een kwart van bevolking de 65 jaar gepasseerd zijn. Dit vormt een steeds groter last voor de jongere generatie, die tegen de hoogste staatsschuld van alle ontwikkelde landen aankijkt (190% van het Bruto Binnenlands Product). Dit is nu nog te betalen, maar wat als de rente gaat stijgen?

Wat Japan nu dringend nodig heeft, zijn harde economische hervormingen; een meer open klimaat voor buitenlandse investeringen, lagere importheffingen, minder subsidies aan boeren, meer vrije handel, minder regelgeving, een flexibelere arbeidsmarkt en een gezonder fiscaal beleid. Om dergelijke hervormingen te realiseren, is een stabiele overheid met een daadkrachtige leider nodig. Om de vrolijke noot van dit artikel voort te zetten: de overheid is nog nooit zo zwak geweest als nu.

De nieuwe premier Fukuda is vleugellam, aangezien de zittende regeringspartij (LDP) voor het eerst sinds 1955 de meerderheid in het Hogerhuis heeft verloren, waardoor de oppositie wetsvoorstellen kan afwijzen.

Tenzij deze patstelling wordt doorbroken, is er geen grote bijdrage van de overheid te verwachten aan de economische vooruitgang. Sinds WOII heeft Japan inmiddels 28 premiers versleten. Dat komt neer op een gemiddelde ambtstermijn van 2,2 jaar. Uit het verleden blijkt dat juist een stabiele overheid een positieve correlatie met de aandelenmarkt vertoont:

Prime minister Koizumi haalde de derde langste zittingsperiode ooit met een termijn van 5 jaar en 5 maanden (april ‘01 – september ’06). Per saldo steeg de Topix met 20,2% in deze periode, maar nadat hij meer ruimte kreeg om hervormingen door te voeren, steeg de Topix van de bodem in 2003 tot en met de top in april 2006 met 131,5%

Ondanks de aantrekkelijke waardering -de koers/winst-verhouding van Japanse aandelen was in 30 jaar niet zo laag- hebben beleggers een wait&see-houding en zijn nog niet bereid om in te stappen. Daarvoor is een trigger nodig. En dat is niet zozeer een verbetering van de Amerikaanse economie en niet een daling van de yen. Een echte trigger zou zijn: een machtswisseling in Japan, waarbij een nieuwe leider opstaat met de macht om de hervormingen die zijn ingezet door Koizumi te continueren.

Yasuo Fukuda, de vleugellamme premier van Japan

Yasuo Fukuda, de vleugellamme premier van Japan

Wij verwachten dat in 2008 de kans op een politieke crisis en vervroegde verkiezingen reëel is. De oppositiepartij (DPJ) probeert hierop op aan te sturen door het overheidsbeleid te dwarsbomen. Met de meerderheid in het Hogerhuis heeft de DPJ de verlenging van de hulp aan de Afghanistanmissie afgekeurd, alsmede de verlenging van de wet op benzineaccijns, waardoor de benzineprijzen met bijna 15% gezakt zijn, wat de staat miljarden kost. De zittende regeringspartij kan haar zin doordrukken middels een tweederde meerderheid in het Lager Huis, maar elk besluit loopt op deze manier grote vertraging op. Tevens is de Bank of Japan stuurloos geraakt, nadat de oppositie de kandidaten voor de vacante positie heeft afgekeurd. De enige manier voor premier Fukuda om de politieke impasse te doorbreken is het uitschrijven van vervroegde verkiezingen. Dat kan positief zijn voor de beurs als er uitzicht komt op nieuwe hervormingen.

Marco Balk, Intereffektfunds – Joure

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.