Japan stemt voor monetaire verruiming

Een grote meerderheid van de Japanse bevolking heeft afgelopen zondag op Shinzo Abe gestemd, de conservatieve leider van de Liberaal-Democratische Partij (LDP) en tevens de zevende premier in zes jaar tijd. De uitslag betekent dat LDP-leider Abe de nieuwe premier wordt en daarmee oud-premier Yoshihiko Noda vervangt. Abe gaat voor een tweede kans want hij leidde de regering ook al in 2006 en 2007, maar is toen opgestapt wegens gezondheidsredenen.

De peilingen van voorgaande weken wezen al op een verkiezingsuitslag in het voordeel van Abe. Vooruitlopend op de verkiezingsuitslag kochten beleggers Japanse aandelen onder aanvoering van een sterk dalende yen.

Bank of Japan (BOJ)

Beleggers zien in Abe namelijk de geschikte kandidaat vanwege zijn monetaire ambities. Zo wil Abe de strijd aangaan met de al jarenlang aanhoudende deflatie en de hoge waardering van de yen. Hij zal de Bank of Japan (BOJ) aansporen tot het voeren van een nog agressiever monetair beleid.

De BOJ heeft dit jaar al voor de vierde keer gestimuleerd door het opkopen van o.a. staatsobligaties. De omvang van het huidige programma bedraagt in US dollar termen 1,1 biljoen en zal naar verwachting zelfs dit jaar nog voor de vijfde keer worden uitgebreid.

Japan dit jaar weer in recessie

De enorme geldpomperij heeft helaas niet kunnen voorkomen dat Japan dit jaar weer in recessie is beland. Toch krijgt Abe het voordeel van de twijfel als het gaat om zijn belofte; de Japanse economie weer op het de rails krijgen.

Zo heeft Abe het recht om volgend jaar april een nieuwe BOJ president te selecteren wanneer de termijn van huidig zittende president Shirakawa ten einde loopt. De nieuwe voorman van de BOJ zal de wensen van de politiek moeten vervullen, namelijk het proces van geldcreatie onverminderd en excessief voorzetten.

Het gewenste resultaat is het behalen van Abe’s inflatiedoelstelling van 2% voor eind 2013. Bij het waarnemen van inflatie zal de burger weer gaan consumeren en het bedrijfsleven weer gaan investeren, is de gedachte. Als gevolg zal aan de hoge waardering van de yen een einde komen. Japanse producten worden goedkoper voor het buitenland, wat de export van het land ten goede komt.

Kwantitatieve verruiming is niet effectief

Het is de vraag of nog meer geld printen tot het gewenste resultaat zal leiden. Tot begin 2001 heeft de BOJ altijd volgehouden dat kwantitatieve verruiming niet effectief is, wat is terug te vinden in een studie van de BOJ. Toch wordt er al 10 jaar extra geld geprint en is de rente naar 0,1% gebracht.

Het verstrekken van liquiditeiten aan voornamelijk banken moest de particuliere kredietverlening weer op gang helpen. Toch heeft Japan al jaren te maken met deflatie, terwijl een hoger inflatiepercentage één van de doelen van geldcreatie was. Ondanks dit gegeven is er hoop dat een nieuwe BOJ president het tij zal keren.

Ambities van Abe

De ambities van Abe reiken verder dan monetaire politiek alleen. Zo wil Abe de vennootschapsbelasting verlagen om zo o.a. de concurrentiepositie van het bedrijfsleven te verbeteren. Het 38% tarief is één van de hoogste ter wereld, zeker in vergelijking tot vele Aziatische landen zoals Korea (24%) en China (25%).

Een ander punt is de energievoorziening in het land. De energiekosten voor huishoudens en het bedrijfsleven kunnen gaan dalen. De LDP heeft een milder standpunt op het gebied van Nucleaire energie en wil daarom dat een zeker deel van de kernreactoren weer in bedrijf gaan. Sinds de Tsunami wordt vrijwel alle energie geïmporteerd.

Senkaku eilanden

Een standpunt van de nationalistische en liberaalconservatieve Abe die de Japanse economie niet ten goede zal komen is die over de Senkaku eilanden. De nieuwe president heeft harde standpunten als het gaat om buitenlandse politiek. Zo heeft hij laten weten dat de eilanden onverminderd behoren tot het Japanse territorium.

Conflict China en Japan

Na de verkiezingen heeft het Chinese ministerie zijn bezorgdheid daarom uitgesproken. Het land ziet met Abe als premier het conflict tussen beide landen verder escaleren. Zoals bekend heeft de eilandenruzie met China de Japanse export al behoorlijk geschaad. Het is voor de Japanse export te hopen dat de ruzie niet verder verslechterd.

Al resumerend staat Abe voor enorme uitdagingen. Toch lijken de financiële markten enig vertouwen te hebben in de plannen van de nieuwe premier. Volgend jaar zal duidelijk worden in welke mate Abe erin slaag zijn ambities te realiseren.

Douwe Jan Dijkstra

Intereffekt Investment Funds