Kosten beleggingsfondsen

Hoe zou uw bankafschrift eruit zien als de kosten van beleggingsfondsen voor uw individuele situatie zichtbaar worden? Wat op uw bank- of rekeningafschrift staat, is meestal niet meer dan het topje van de ijsberg. Naarmate vermogens in omvang meer de ‘Titanic’ benaderen, wordt ongemerkt de averij die u oploopt groter. Tijd voor een blik onder de zeespiegel.

Het zichtbare topje

Stel, u had op 1 januari 2003 een bedrag van € 50.000 te beleggen. U koos ervoor om in elk van de wereldaandelenfondsen van Robeco, ABN Amro Bank, ING Bank en AEGON een bedrag van € 12.500 onder te brengen. Uitgaande van 0,35% transactiekosten, geven de dagafschriften het volgende beeld:

Gestort op 1/1/2003:    € 50.000

Aankoopkosten 0,35%:   – € 175

Verkoop op 31/3/2008:   € 61.451

Verkoopkosten 0,35%: – € 215

Opbrengst:                  € 61.236

Dit komt neer op een beleggingsrendement van ongeveer 22,5%, omgerekend 3,94% per jaar. Zonder de zichtbare kosten zou dat slechts marginaal hoger zijn: 4,08%. Geen sterke performance, als u kijkt naar de benchmark die over dezelfde periode een rendement van 5,36% per jaar liet zien. Maar de ervaren (dus niet verwende) Nederlandse fondsbelegger zal niet al te verrast zijn.

De hele ijsberg in zicht

Hoe zou hetzelfde bankafschrift eruit zien als daarop wél alle fondskosten vermeld zouden worden? Ongeveer zo, dus:

Gestort op 1/1/2003:    € 50.000

Aankoopkosten 0,35%:   € 175 -/-

Waarde op 31/3/2008: € 66.081

Ingehouden fondskosten: – € 4.630

Verkoop op 31/3/2008:   € 61.451

Verkoopkosten 0,35%: – € 215

Opbrengst:                  € 61.236

Voor het beleggingsrendement maakt deze opstelling niets uit: dat is ook hier 3,94% per jaar. Alleen kunt u nu veel beter zien welke kosten er aan uw vermogen zijn onttrokken. Het eerste dat opvalt in de gangbare manier van rapporteren, is dat het grootste deel van de door u betaalde kosten nooit in uw brievenbus of inbox terecht komen. Van de totale kosten ad € 5.020 staat nog geen tiende deel op uw afschrift!

Wat ook blijkt, is dat de fondsbeheerders vóór kosten eigenlijk een (kleine) outperformance ten opzichte van de benchmark wisten te realiseren: 5,53% versus 5,36%. Deze wordt echter volledig weggevaagd door de fondskosten. Het is overigens goed om te beseffen dat deze kosten verder uit de pas lijken te gaan lopen met de werkelijke prestaties, naarmate de looptijd langer en uw vermogen groter is.

Kosten waarvoor?
Vanaf 1995 tekent zich een tendens af naar steeds verder dalende zichtbare kosten, terwijl de fondskosten die niet op uw dagafschrift staan, sterk gestegen zijn. Hoe is dit te verdedigen? De meeste fondsbeheerders voeren als argument aan dat die steeds hogere kosten gerechtvaardigd zijn door hun grotere beleggingsexpertise. Deze zou hen in staat stellen het beter te doen dan de als benchmark gebruikte index. Jammer genoeg loopt deze vrome hoop in de meerderheid van de gevallen uit op een teleurstelling voor de belegger, die het kostengelag moet betalen.

Wetenschappers zijn het er inmiddels wel over eens dat een actief beheerd fonds een kleine kans heeft om op termijn een hoger netto rendement (dus na aftrek van kosten) te realiseren dan de index. Ook kunt u vooraf bijna niet voorspellen wélk actief beheerd fonds tot de kleine minderheid behoort die er wel in slaagt op lange termijn een netto- outperformance ten opzichte van de index te realiseren.

Vindt u dat geen aanvaardbaar risico, dan bieden indexfondsen u de mogelijkheid om toch in ieder geval het grootste deel van het marktrendement in uw zak te houden. Saai misschien. Maar met veel institutionele beleggers begeeft u zich dan wel in deskundig gezelschap.

Toon Roodbergen, www.zwitserleven.nl

Toon Roodbergen is directeur van Zwitserleven Vermogensbeheer NV en initiatiefnemer van de online beleggingssite www.nest.nl. In deze column geeft Roodbergen onder het motto common sense zijn persoonlijke mening over het betreffende onderwerp. De informatie in deze column is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten van Toon Roodbergen zijn die van hem alleen en niet die van Zwitserleven of Zwitserleven Vermogensbeheer. Vragen of reacties kunt u mailen naar [email protected]