Mega marktmanipulatie II

Het verhaal begint op een steeds spannender jongensboek te lijken. Om de beursontwikkelingen op de juiste merites te kunnen beschouwen, moet je intussen over meer dan paranormale gaven beschikken. Keer op keer worden beleggers op het verkeerde been gezet zonder dat er relevante informatie voorhanden is. Complete indexen schieten met nooit eerder vertoonde schommelingen op en neer. Zo langzamerhand lijken we de lijken van Amerika’s leidende financiële instituten al weer achter ons te willen laten, in weerwil van het feit dat inmiddels één op de 10 Amerikanen z’n hypotheek niet meer kan betalen, vier op de tien met onderwaarde op hun huis versus hypotheek opgescheept zitten, de werkloosheid voortdendert en één op de tien weer op foodstamps leeft.

Ondanks Helicopter Ben’s drops of trillions of dollars en Henry Paulson’s smart juggling bleek er tegen deze tsunami rampspoed geen kruid gewassen. Nog slechts enkele maanden geleden werd gevreesd dat de dollar met groot gemak verder naar het zuiden zou afreizen. Tot op heden is dat niet gebeurd en vooralsnog lijkt dit ook nog niet te gebeuren.

Washington’s blauwdruk

Om te voorkomen dat de rol van de dollar als reservevaluta in de wereld zou worden afgeserveerd – immers hiermee kan de VS de schuldproblemen ongelimiteerd blijven exporteren –  achten Amerika’s financiële autoriteiten instituten het prioriteit I om coûte que coûte te voorkomen dat met alle geldverslindende maatregelen ook het vertrouwen in de dollar zou worden weggespoeld.

Papier kun je eindeloos blijven bijdrukken, maar goud kun je niet eindeloos blijven aanmaken.

Om die reden moest de prijs van het goud als internationale financiële barometer beslist onder controle blijven. Dat gebeurde al vanaf het moment dat Robert Rubin (afkomstig van Goldman Sachs – eens Amerika’s grootste investment bank, maar sinds kort omgedoopt tot gewone bank) onder Clinton minister van Financiën werd. Om dit beleid adequaat te kunnen voortzetten, was het logisch dat sooner or later Henry Paulson (eveneens afkomstig van Goldman Sachs) dit ministerie zou komen versterken om de goudprijs nu definitief in het gareel te kunnen houden. Immers, tijdens de interlude van Rubin naar Paulson was de goudprijs flink opgelopen.

Rubin’s rol

Rubin werkte in de jaren ’90 voor Goldman Sachs in Londen, in de tijd dat de rente flink hoger was, variërend tussen 6% en10%. Hij was daar onder meer belast met goudtransacties. Rubin liet Goldman Sachs goud lenen van de centrale banken, want verkopen mochten die banken niet. De leenrente bedroeg slechts 1% of bijna voor niets. Zolang de prijs van het goud niet steeg, bleven de rentekosten bijna verwaarloosbaar. Het op de markt brengen van het goud bracht de prijs omlaag. Andere instituten volgden dit ‘kunstje’. Rubin bleef hiermee doorgaan, ook toen hij als CEO van Goldman Sachs was aangetreden. Na een aanvankelijk goudprijsgemiddelde tussen $ 350 en $ 400 ging de prijs in 1997 naar $ 250 – $ 300 per ounce (Rubin effect?) De goudprijs bleek dus goed onder druk te kunnen worden gehouden. Deze methode heet de lynchpin (zoiets als voetangel) van de goudmarkt te zijn. Bullion banks als Goldman Sachs en JP Morgan Chase werden intussen aangeduid als the Gold Cartel.

Crooky trading

De handelswijze van dit kartel werd recent door een aantal bekende Fed critici nagegaan op de COMEX (Commodity beurs). Daar kon worden vastgesteld dat er in de maand juli – net vóórdat de goudprijs opeens hard onderuit ging en terug belandde op het huidige niveau – bij de eerder vermelde banken slechts 7787 short contracten (één contract staat voor 1000 ounces) uitstonden. In augustus bleken deze banken opeens in het bezit van 86.398 shorts te zijn. Dat is elf keer zoveel in zo’n dunne markt!

Deze ingreep was nodig om de val van Freddie Mac en Fannie Mae met liabilities van $ 5400 miljard ‘voor het front’ te kunnen accommoderen. Vervolgens is ook gekeken naar de val van het goud in mei 2006 toen de goudprijs ook totaal onverwacht een val van $ 150 maakte. Dat bleek toen ‘nodig’ om de te snel oplopende inflatie te bezweren, trouwens evenzo als in juli jongstleden. Zowel Goldman Sachs als JP Morgan maakten beide keren een smak geld, terwijl nagenoeg alle beleggers in goud en in andere commodities het nakijken hadden!

Juist vanaf het moment van de omslag bleek de vraag naar fysiek goud in het derde kwartaal met een omzet van $ 32 miljard (45% stijging vergeleken met het daaraan voorafgaande kwartaal) verreweg de sterkste stijging aller tijden te zijn, zo bleek uit een opgave van de World Gold Council (WGC).

Bankenwandel

Tot midden jaren ’90 werden de centrale banken gezamenlijk geschat op een bezit van een slordige 30.000 ton goud. Intussen wordt geschat dat deze voorraad met meer dan de helft is geslonken, zonder dat zulks overigens kan worden vastgesteld. Deze voorraad van wat er nog van over is, is vitaal om de goudprijs in bedwang te houden. Daarbij in gedachten houdend dat de marktvraag naar goud (mijngoud + scrap) het aanbod met meer dan 1000 ton per jaar overschrijdt! Bevreemding wekt dat de centrale banken geen goudboekhouding meer overleggen. Soms wordt de indruk gewekt dat men over een dubbele voorraad beschikt: het goud in de kluis + het uitgeleende goud. Als je het uitleent, ligt het normaal gesproken niet meer in de kluis!

Zonder toestemming van het Congres mag er geen gram van de veronderstelde 8133,5 ton goud in Fort Knox verkocht worden. Nergens staat dat het niet mag worden uitgeleend of geswapt tegen een andere asset. Duidelijkheid hierover wordt nauwelijks verstrekt. De laatste keer gebeurde dat door Alan Greenspan in 1998, toen hij moest getuigen voor het Congres. Alles wat hij kwijt wilde was: ‘central banks stand ready to lease gold in increasing quantities, should its price rise’. De Australische centrale bank drukte zich in 2003 zo uit: ‘foreign currency reserves and gold are held primarily to support intervention in the foreign exchange markets’! In juni 2005 benadrukte William S. White (hoofd van de Monetary and Economic Department of the Bank of International Settlements in Basel het zo: ‘one of the five main purposes of central bank cooperation is the provision of international credits and joint efforts to influence asset prices – especially gold and foreign exchange – in circumstances where this might be thoughtful’.      

De manipulaties via de COMEX zijn onder de loep gelegd met een glasheldere conclusie. De directieven tot bespeling van de goudmarkt zijn afkomstig van de President’s Working Group on Financial Markets, beter bekend als de Plunge Protection Team (bestaande uit de president, de minister van Financiën, de Fed, de Commodities Futures Trading Commission (CFTC) en de Securities Exchange Commission (SEC). Het stringente onderscheid tussen uitvoerders en toezichthouders is hier kennelijk niet van toepassing!

De blauwdruk voor de regering in Washington bestaat eruit om de markttoon middels de index futures direct te kunnen beïnvloeden. Dat betreft de beurs, de commodity markten en de edelmetaalmarkt in het bijzonder. Een en ander werd onlangs bevestigd door de Britse Financial Times. Deze interventies of manipulaties zullen straks te boek staan als the biggest financial story of our lifetime. Dat is dan nog eufemistisch uitgedrukt!

Goudprijs niet langer functie van vraag en aanbod

Wanneer short sellers hun posities vergroten als de prijs stijgt en vooral wanneer deze snel en sterk stijgt, is er sprake van manipulatie. Normaal gesproken doet dit fenomeen zich nooit voor gezien de hieraan verbonden risico’s. Voor de financiële autoriteiten spelen deze risico’s geen rol, omdat ze met hun ‘potentieel’ de markt altijd op de knieën krijgen. De commodities moesten flink naar beneden gezien het inflatierisico. De beurs mocht niet al te veel dalen! Waar normaal gesproken de prijs de functie van vraag en aanbod vervult, wordt deze marktfunctie door de overheid overgenomen. Levering vindt nooit plaats, omdat posities tijdig worden doorgerold. Op die wijze is er sprake van ‘price management’, of anders uitgedrukt: ‘gold is instrumental to market manipulation’. Bijgevolg is er dit jaar voor het eerst sprake van een lagere termijnprijs en een hogere (premie!) spotprijs! In vakjargon heet dat backwardation. Daarmee staat het signaal vol op rood! (zie column volgende week).

De volgende anekdote doet de ronde: een huisvrouwtje dat nog een pondje varkensvlees nodig heeft, komt bij toeval langs twee slagers. De één adverteert met een pond voor $ 2,99 maar blijkt intussen uitverkocht te zijn. Dus gaat ze naar de volgende slager die hetzelfde pondje aanbiedt voor $ 4,99. Zij zegt: ‘hoe kan dat, uw buurman biedt het aan voor $ 2,99 per pond?’ Zegt de tweede slager: ‘waarom koopt u het dan niet bij hem?’ Dan zegt zij dat hij uitverkocht is. Waarop de tweede slager antwoordt: ‘wanneer wij uitverkocht zijn, hangen we ook een bordje op met $ 2,99!’ Dat huisvrouwtje kun je vergelijken met de belegger van vandaag.

Wettelijk vereist is dat de short seller voor 90% dekking kan laten zien. De CFTC blijkt echter nog nooit één dergelijke ‘marktingreep’ te hebben gecontroleerd! Vandaar dat sprake is van price management of gewoon prijsmanipulatie, waarbij de fysieke goudmarkt als het ware wordt uitgerookt!

Ongekend snelle kredietexpansie

De geldhoeveelheid is de laatste 75 dagen van $ 932 miljard gestegen naar $ 2250 miljard. Deze stijging is vooral het gevolg van de opkoop van zogenoemde toxic bank assets, die eigenlijk opgekocht hadden moeten worden met de $ 700 miljard die door het Congres ter beschikking waren gesteld. Er wordt hiervan door de Fed geen enkele rekenschap gegeven, bijvoorbeeld inzake de verkregen (sterk afgewaardeerde) onderpanden, hoewel het gaat om geld van de belastingbetaler. Zoals eerder gemeld heeft Bloomberg dit gebrek aan informatie aangekaart en dit dreigt nu in een belangrijk proces uit te monden.

Andere goocheltrucs

Zo kan de Fed ook via zogenoemde repurchase agreements’ (zonder reële zekerheidsstelling) de geldhoeveelheid vergroten door leningen met een niet langer gewild (toxic) onderpand op te kopen. Deze kasstroom zou vervolgens de banken weer uit het moeras moeten trekken, zodat ze weer leningen kunnen en durven verstrekken.

Tegelijk wordt er ook gewerkt met reverse repurchase agreements. Een methode om de geldhoeveelheid weer te verkleinen door ontvangen Treasury’s (kort lopende staatsobligaties) aan de banken te verkopen, zodat de kasstroom weer richting de Fed gaat. De Fed had deze Treasury’s gekocht met nieuw aangemaakt bankpapier. Zo worden er twee vliegen in één klap gevangen: de uitzetting van de geldhoeveelheid wordt verhuld, terwijl de risico’s aan de belastingbetaler worden doorgegeven. Men spreekt hier van socializing bank losses.

Zo is er nog een aantal andere trucs, dat gezien de technische uiteenzetting in dit kader buiten beschouwing zal blijven, maar wel aanleiding is voor meer dan gefronste wenkbrauwen. Deze goocheltrucs belopen tezamen meer dan $ 1200 miljard, althans voor zover nu bekend is.

Robert Broncel