Niet alleen oliemarkt nerveus

De aandelenmarkten hebben de bibbers gekregen van een mogelijk verder oplopend inflatie- en rentescenario. Ook de energie- en edelmetaalaandelen gingen flink onderuit, terwijl de onderliggende grondstoffenmarkten redelijk op niveau bleven liggen. Een en ander valt niet anders uit te leggen dan dat het sentiment hierin een belangrijke rol speelde, temeer omdat de fundamentals onverkort onveranderd zijn gebleven.

De verwachtingen met betrekking tot het verloop van de wereldeconomie blijven uitermate positief. Ook bij een hogere inflatie en rente loopt de groei er niet zo maar uit, hetgeen veel beleggers nog steeds denken. Hierbij dient men wél te blijven letten op de economische factoren. Zolang de groeicijfers, gesteund door hogere productiviteitscijfers, de inflatie blijven overstemmen, is er minder druk op de renteketel. Hierop duidde Fed-president Bernanke deze week. Bernanke kwam tot de slotsom dat veel indices, waaronder de producentenprijsindex (PPI) en de consumentenprijsindex (CPI) de motivatie voor een sterkere inflatie hadden overtrokken.

Daarbij speelt onder andere dat de prijzen op de Amerikaanse vastgoedmarkt stabiliseren tot licht dalen. De Amerikaanse consument is bijgevolg minder geneigd te kopen c.q. kan niet meer geld uit zijn huis in consumptie omzetten. Verder blijkt de banengroei in de VS nauwelijks te stijgen, net zo min als het persoonlijk inkomen. Terwijl de prijs aan de pomp op het ongekend hoge niveau blijft van $ 3 per gallon. Overigens nog slechts de helft van wat wij in Nederland betalen. Al met al voldoende plausibel om de rente op 29 juni aanstaande, wanneer de Fed weer bijeenkomt, niet nog verder te verhogen.

Fundamentals

Sprak men na de Tweede Wereldoorlog van het Duitse Wirtschaftswunder, Made in Germany en daarna Made in Japan, thans is het nadrukkelijk Made in China dat de klok slaat. Een dergelijke ontwikkeling op een aanzienlijk grotere schaal is niet zomaar even te stoppen. En laten we in dit bestek ook India niet vergeten, met nu al de grootste staalindustrie ter wereld en verder landen als Thailand, Maleisië, Vietnam en Indonesië die eveneens duidelijk aan het opkomen zijn. Je praat dan al haast over de helft van de wereldbevolking. Zelfs toen de Chinese regering trachtte de groei met een renteverhoging van 0,27% enigszins in bedwang te houden, bleek het jongste Bruto Binnenlands Product (BBP) met 10,2% te zijn gestegen. De hoogste groei ooit!

Volgens het Chinese Bureau voor de Statistiek werd er in de eerste 4 maanden van dit jaar voor bijna 30% meer geïnvesteerd dan in dezelfde periode in 2005. Voor degenen die de ontwikkelingen in China de laatste 10 jaar van nabij hebben gevolgd, zijn de vorderingen welhaast onnavolgbaar. China is nu al de grootste koper- en cementverbruiker in de wereld! Er staan 15.000 verkeersaders op de planborden om het “achterland” te ontsluiten en beter te kunnen betrekken bij de verdere economische uitbouw.

In India, waar de ontwikkelingen in China nauwlettend worden gevolgd, denkt men nu eveneens in deze richting. Dit zou op termijn betekenen, dat de groei ook naar de achtergebleven regio’s kan worden “geëxporteerd”. Dat is precies de opzet, zodat de grote steden langs de kust niet verder met mensen en auto’s dichtslibben en tegelijkertijd sociale onrust kan worden beteugeld.

Zelfs al zou de groei op het beoogde cijfer van 8% in plaats van ruim 10% komen te liggen, dan nog vraagt deze ontwikkeling natuurlijk verschrikkelijk veel van de aardse hulpbronnen, voor zover nog voorradig. Want vergeet evenmin dat het Chinese groeicijfer weliswaar procentueel consistent hoog is, maar in absolute termen groeit de economie natuurlijk jaar op jaar steeds harder! Vandaar dat het vizier onveranderd op hogere grondstofprijzen staat. Het mooiste is natuurlijk wanneer deze stijgingen zich geleidelijk zouden voltrekken. Dat is maar zeer de vraag en waarschijnlijk ijdele hoop.

Een paar voorbeelden

China is nu de tweede grootste olieverbruiker na de VS. De olie-import ging in het eerste kwartaal van dit jaar met 25% omhoog. Goed, deels om de buffer te verhogen en ook deels door de hogere olieprijs. Maar vergeet niet dat er in het eerste kwartaal bijna 1,75 miljoen auto’s werden verkocht, een stijging van 37% vergeleken met een jaar geleden. En die rijden nog niet op waterstof.

China’s energiehonger kan uiteraard niet alleen met fossiele brandstoffen worden gestild. Alles wordt uit de kast getrokken om in de energiebehoefte te kunnen voorzien. Daarbij wordt ook steeds meer gelet op milieuaspecten. Zonne-energie zal versneld worden toegepast en kent bovendien een aanzienlijk constantere prijs. Maar ook kernenergie wordt niet geschuwd, integendeel. Enige tientallen nieuwe centrales zullen worden gebouwd, met twee zeer grote (met een capaciteit van één miljoen kilowatt) reeds in de loop van dit jaar in werking. Australië, ‘s werelds grootste uraniumproducent, heeft zich reeds gecommitteerd om blijvend in China’s uraniumbehoefte te voorzien. Dat betekent dat het grootste gedeelte van de productie straks naar China gaat.

Ook India, met weinig oliebronnen, kent intussen een ambitieus kernprogramma. Dit voorjaar heeft president Bush een akkoord gesloten om goeddeels in India’s uraniumbehoefte te voorzien, om te voorkomen dat dit land in de armen van Iran zou worden gedreven zoals dat nu met China aan de hand is. Rusland heeft eveneens te kennen gegeven om in een periode van 20 jaar 40 nieuwe kerncentrales te gaan bouwen, deels ter vervanging van oude. Voeg daarbij de Amerikaanse plannen om 20 nieuwe centrales te bouwen en dan is duidelijk dat de uraniumvraag verder omhoog zal gaan. Tot dusver gaat het om een bestand van 442 centrales, waaraan er volgens huidige gegevens de komende 20 jaar nog eens 130 zullen worden toegevoegd. In kringen van de uraniummarkt meent men dan ook dat de echte prijsstijging voor deze grondstof nog moet beginnen.

De goudomzet in juwelen in China steeg dit jaar met bijna 30%. Daarboven dringen Chinese economen er bij de regering op aan om de goudreserves van 600 ton naar 2500 ton op te krikken, omdat China met bijna één triljoen dollars het grootste reservoir aan buitenlandse reserves bezit en niet eeuwig en in deze omvang aan die vermaledijde dollar vast kan blijven zitten.

Meer beren

Over de geopolitieke spanningen hebben we het reeds gehad, maar daarmee zijn ze natuurlijk niet voorbij. Voorts dient zich in juni het volgende orkaanseizoen aan. In een zeer recente projectie van Goldmann Sachs, één van de grootste zakenbanken in de VS, wordt geduid op een olieprijs van $ 100 als zich ook maar de minste of geringste storing in de levering voordoet. Er hoeft maar één orkaan in het olie- en gasrijke gebied in de Golf van Mexico vernietigend toe te slaan om de bronnen daar geheel en al onverzekerd te maken. Dan is er al geen sprake meer van een tijdelijke onderbreking!

Tevens werd door Goldman Sachs bevestigd dat het tijdperk van goedkope olie definitief voorbij is. Zelfs waar bestaande bronnen met geavanceerde technieken beter kunnen worden uitgebaat, gaat dit met hogere kosten gepaard. Alleen een blijvend hoge olieprijs maakt duurdere bronnen exploiteerbaar.

Op een forum van energiedeskundigen, afgelopen weekend in Koeweit, werd naar buiten gebracht dat alle tekenen wijzen op hogere olieprijzen omdat de vraag groter is dan het aanbod. Kernachtig werd gezegd dat de oliemarkt nog maar aan het begin staat van een ‘multi-year super-spike period’. Voorzichtig gezegd zullen we dus een tijdperk van aanzienlijk verder stijgende prijzen tegemoet gaan.

Samengevat: ook al stijgen de inflatie en de rente, daarmee neemt de grotere behoefte aan energie en andere grondstoffen niet af. Hoewel het koersverloop meestal niet goed valt in te schatten, is het des te belangrijker op de trend te blijven letten. Immers, deze geeft de juiste richting aan en niet de beurs.

Robert Broncel, Invision Investments