Oktober 2008: inktzwart hoofdstuk in beurshistorie

Oktober staat wat betreft koersverlies in de top 10 van de ergste beursmaanden aller tijden. Hoe meten we ‘erg’? Dat kan bijvoorbeeld in termen van rendement. Dan staat oktober dit jaar op de negende plaats van slechtste maanden (gemeten met de S&P500). Maar het kan ook in termen van volatiliteit. Dan staat oktober 2008 zelfs op de eerste plaats aller tijden. De New York Times (‘de beste krant ter wereld’) heeft weer eens een excellente figuur gemaakt om aan te tonen hoe heftig de achtbaan in oktober was.

De lichte kleuren in de onderstaande figuur tonen het aantal dagen dat de koers met meer dan 4% steeg of daalde. De donkere kleuren geven de dagen aan waarop de beurs zelfs meer dan 9% steeg of daalde. Oktober had maar liefst 9 van dit soort dagen, een record. Dit soort extreme dagen is een alternatief voor het peilen van de koersfluctuaties op, bijvoorbeeld, de VIX. Die bestaat namelijk nog niet zo lang. Opvallend aan de figuur is ook dat oktober 1987 (wat veteranen in het beleggen zich nog goed kunnen heugen) veel minder heftig was dan afgelopen maand.

Voordat we één van de zwartste hoofdstukken uit de beursgeschiedenis kunnen sluiten, nog een belangrijk feit: helaas was er geen enkel alternatief voor beleggen in aandelen, behalve spaargeld dan. Uit onderstaande figuur blijkt dat beleggers geen enkele beschutting konden vinden. Dat is vrij uniek. Meestal bieden sommige assetcategorieën, bijvoorbeeld edelmetalen of staatsobligaties, tegenwicht in tijden van crisis. Dit keer helaas niet. Voor alle duidelijkheid, het gaat in deze tabel om rendementen in dollars.

In dit overzicht ontbreken nog de hedgefondsen. Het punt is dat nog lang niet alle hedgefondsen resultaten hebben gepubliceerd in oktober. Sommige hedgefondsen zijn zelfs niet meer in staat om koersen af te geven, omdat voor de effecten waarin ze belegd hebben, geen prijzen meer worden afgegeven. Er blijft helaas niet veel over van de bewering van hedgefondsen dat ze in alle soorten markten, ook dalende, geld kunnen verdienen.

Tot en met september kunnen we wel wat over hedgefondsen zeggen. Hedgefondsen beleven hun slechtste maar ook hun beste prestatie uit hun geschiedenis. Het slechtste slaat op de negatieve rendementen die ook zij dit jaar boeken, het beste op de nog steeds enorme outperformance ten opzichte van aandelen. Klik hier voor een artikel dat ik afgelopen vrijdag over hedgefondsen heb geschreven in Beleggers Belangen.

Overigens bleek uit mijn onderzoek naar hedgefondsen dat er één subgroep was die nog wel goed presteert: de managed futures. Hoe nu verder? Zoals ik in mijn laatste column schreef, denk ik dat het waarschijnlijk is dat de aandelenbeleggers even op adem willen komen. De geschiedenis toont aan dat het waarschijnlijk is dat er, na twee extreem slechte beursmaanden, weer even wat rust komt. Hierbij kunnen we dan geholpen worden door de seizoenscyclus: de maanden november tot en met april zijn doorgaans de betere beursmaanden.

Het is ook mogelijk dat de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen nog wat onzekerheid kan wegnemen. We zien dat er nu wat meer rust komt doordat de rente wat daalt en de rentespreads tussen allerlei risicovolle vormen van beleggen en staatsleningen weer wat kleiner lijken te worden. Maar het is nog allemaal iets te vroeg om uitbundigheid te preken.

Ik pak mijn baby-step-methode weer op. In de eerste helft van het jaar, heb ik een paar keer betoogd weer voorzichtig in de markt te stappen, met kleine stapjes. Dat was toen nog wat te vroeg, maar omdat het nog maar om een paar stapjes ging (voorzichtig gespreid bovendien) is de schade hiervan nog te overzien geweest. Ik heb het proces van accumulatie weer stopgezet op de eerste handelsdag van september (zie mijn eerste column van september). Nu heb ik de draad weer opgepakt met een klein vervolgstapje.

Harry Geels, Inmaxxa

Harry Geels is directeur Research en partner bij INMAXXA met kantoren in Maastricht en Dronten (www.inmaxxa-research.nl ). Daarnaast is hij uitvoerend hoofdredacteur van Technische en Kwantitatieve Analyse (TKA). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn mening weer in zijn hoedanigheid als directeur Research.