Trendwatcher Adjiedj Bakas verwacht einde euro

De economische winter, die in 2008 begon met de hypotheekcrisis in de VS en de ineenstorting van Lehman Brothers, vormde het begin van een lange periode van stagnatie en krimp, waar we niet perse ongelukkiger van worden, zegt trendwatcher Adjiedj Bakas.

“Een tijdje leek het alsof de wereldeconomie herstellende was, maar herstel werd gefinancierd door een wereldwijd Keynesiaans overheidsinfuus, dat nu al uitgewerkt lijkt, mede omdat de financiële markten geen geloof hechten aan politiek leiderschap in de EU, VS of Azië. De bittere pil van de crisis moet eerst doorgeslikt worden voordat we aan het echte herstel kunnen beginnen”.

Veel economen kwamen volgens Bakas de afgelopen tijd met de verkeerde diagnose. Deze omvangrijke crisis, die deel is van een normale economische golfbeweging, zal de komende jaren leiden tot een forse krimp van de wereldeconomie, die in veel te grote mate is gebaseerd op schulden.

De voormalige chef-econoom van het IMF noemt de komende periode van 10 jaar de periode van De Grote Krimp (=The Great Contraction). Trendwatcher Adjiedj Bakas geeft de voorkeur aan de term De Grote Stagnatie of in het Engels: “The Great Stagnation”. De E van Economie is ook de E van Emotie. “Dat vergeten economen vaak”, zegt Bakas.

“De huidige metaalmoeheid van de euro komt voort uit een sterk gevoel van onbehagen dat al langer in Europa leeft. Onbehagen over leiderschap, over de toekomstkoers, over gebrek aan nestgevoel, hoop en troost dat de mensen willen. Voor veel mensen is de wereld te groot geworden. Klein wordt daarmee het nieuwe groot. Nu komt een einde aan een periode van circa 70 jaar van extreem hoge economische groei. Maak er het beste van.”

De euro die dezer dagen stervende is, was een van de twee meest  pretentieuze EU-projecten. Bakas: “De euro zal vroeg of laat imploderen, net als zijn voorganger de Taler, de munteenheid van de Donau-monarchie, wat weer de voorganger van de EU was.

Er was dus al eerder een soort EU, deze Donau-monarchie dus, maar die implodeerde in 1914. Er was al eerder een Europese munt met een bijbehorende muntunie, maar ook die implodeerde”. Bakas verwacht dat het ontrafelen van de eurozone wel geld kost, maar dat dit mee zal vallen.

“Er wordt nu gezegd dat de euro ons land veel welvaart heeft gebracht, maar volgens het CPB is daar nooit onderzoek naar gedaan. De welvaart in ons land groeide even hard als in Engeland en Zweden, die buiten de euro bleven.”

Volgens Bakas zat de weeffout al bij het begin van de euro. “Frankrijk en Groot-Brittannië drukten het idee erdoor en zetten Duitsland onder druk voorafgaand aan de hereniging van West- en Oost-Duitsland. Duitsland zou alleen toestemming krijgen voor de hereniging, als de sterke Duitse economie nauw gekoppeld zou worden aan die van andere Europese landen in de vorm van een monetaire unie.

De Duitsers bezweken onder deze druk. De toenmalige Griekse regering kreeg hulp van Goldman Sachs om de economische situatie rooskleuriger voor te doen stellen dan deze in werkelijkheid was. De Italiaanse regering kreeg om dezelfde reden ook hulp van de huidige president van de Europese Centrale Bank, die toevallig een voormalig topman is van dezelfde Goldman Sachs bank. Het cynisme ten top dus.

Ook het IMF kreeg steeds Zuid-Europeanen aan de top. Er komen langzaam meer Duitsers hogerop in de Europese (financiële) hiërarchie, maar het is too little, too late”. Alle betrokkenen wisten dat dit prestigieuze project niet duurzaam was. Bakas: “Belegger George Soros, die nu zegt dat hij de euro beschermt, heeft jarenlang gehedged tegen de euro.

Sommige economen pleiten nu voor de invoering van eurobonds. Maar dat zou betekenen dat Duitsland alleen al jaarlijks € 47 miljard extra aan rente zou moeten betalen. En Nederland zo’n € 10 miljard. Met een stijgende inflatie (naar ik verwacht 5% per jaar vanaf 2011 en de tien jaar daarna) en de historische Duitse angst voor inflatie, zullen de Duitse kiezers hun politici dwingen om met dit gerommel te stoppen en opnieuw een eigen munt in te voeren”.

Andere landen zullen dit voorbeeld volgens Bakas volgen. Nederland kan de nieuwe gulden gewoon weer koppelen aan de nieuwe Duitse munt, net als vroeger het geval was. Bakas: “Sommige economen zeggen dat Duitsland er alles aan gelegen is om de euro te redden, omdat het zoveel exporteert naar Zuid- en Oost-Europese landen.

Dat mag dan wel zo zijn, maar de bevolking in Zuid- en Oost-Europa krimpt en vergrijst zo snel dat deze met schulden overladen markten binnenkort niet langer in staat zullen zijn om grote hoeveelheden Duitse auto’s, televisies, vaatwassers en andere producten te kopen. Dus waarom zou Duitsland deze stervende en onder hun schulden bezwijkende landen financieren?”

Zweden en Groot-Brittannië waren slim genoeg om buiten de Europese monetaire unie te blijven. Toch zullen ook zij volgens Bakas de gevolgen van De Grote Stagnatie ondervinden. “Hun regeringen hebben te veel geld uitgegeven en hun landen te diep in de schulden gestoken”.

De welvaartsstaat is niet meer te betalen, de pensioenleeftijd stijgt en mensen zullen moeten leren om met minder geld rond te komen. Economieën over de hele wereld zullen krimpen. Omdat mensen verwend zijn en hiertegen in geweer zullen komen, zullen we met veel sociale onrust te maken krijgen, zoals we onlangs in Griekenland en Groot-Brittannië hebben gezien.

Adjiedj Bakas, www.bakas.nl