URANIUM: a very precious metal

Hoewel staatssecretaris van Geel trachtte onze kerncentrales nieuw leven in te blazen, staat het geenszins vast of hem of zijn eventuele opvolger dat in een volgend kabinet lukt. Wel geeft hij hiermee aan, dat het denken in de wereld anno 2006 omtrent uranium als brandstof razendsnel aan het veranderen is.

De belangrijkste redenen hiervoor zijn:

• de snel gestegen olie- en gasprijs door de toegenomen vraag, vooral uit Azië.
• de opwarming van de aarde door de uitstoot van fossiele emissie.
• de geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten (goed voor 60% van de wereldwijde olievoorziening) en Noord-Korea, alsmede de probleemgebieden Nigeria en Venezuela.
• het orkaanrisico met invloed op de productie en levering van olie en gas.
• uranium is de enige delfstof die een keerpunt in onze energievraag kan betekenen.

Op de bijeenkomst van de rijkste industrielanden plus Rusland (G7) medio juli jl. hebben met name Amerika en Rusland de bouw van nieuwe kerncentrales wereldwijd sterk aangemoedigd. Deze steun is belangrijk voor landen die overwegen kerncentrales te bouwen maar niet over de benodigde technologie, noch over uranium beschikken.

Strategische megadeals voor de levering van uranium zijn dit jaar gesloten tussen Australië en China (totaal 20.000 ton) alsmede tussen de VS en India (uranium en technologie). Dit terwijl India nooit het non-proliferatieverdrag heeft ondertekend, in tegenstelling tot een land als Iran. Het Amerikaanse Congres kan er nog wel een stokje voor steken. Australië en de VS zijn na volledige goedkeuring daardoor reeds voor een goed deel gecommitteerd, d.w.z. hun productie zal voor een substantieel deel naar China en India gaan (Australië is goed voor circa 20% van de wereldproductie, de VS voor slechts 4%, maar samen met Canada bijna 18%).

Wereldwijd worden er per jaar ruim 82 miljoen vaten olie, 7,5 miljard kubieke meter aardgas en 8 miljard ton steenkool verstookt.  Met als gevolg een uitstoot van 7 miljard ton CO2 per jaar, het drievoudige van 1950! Princeton University heeft berekend dat een uitbreiding van de huidige nucleaire capaciteit met 300% zou leiden tot een uitstootbesparing van 1 miljard ton per jaar. Hiermee wordt de ernst van de situatie goed aangegeven. We zijn gedwongen veel meer energie-efficiënt te gaan denken.

Alternatieven

Na de forse prijsstijging van olie en gas is de ontwikkeling van meer duurzame brandstoffen goed op gang gekomen. Zonne- en windenergie, biobrandstoffen (ethanol), brandstofcellen en uranium verheugen zich in een sterk toenemende belangstelling. Alleen kernenergie kan, gezien de bodemreserves en gelet op het milieu, in staat worden geacht om binnen 50 jaar de helft van het wereld energie verbruik over te nemen. Met de ontwikkeling van alternatieve energie zullen niet alleen bovengenoemde pijnpunten op termijn aan gewicht verliezen, maar zal tevens de energieprijs meer beheersbaar worden. Zoals nu algemeen wordt aangenomen, zullen winbare olie- en gasreserves in aantal en omvang afnemen, zodat vraag en aanbod niet meer met elkaar in evenwicht kunnen worden gebracht. De huidige geopolitieke spanningsvelden staan hier nog los van.

Uranium als tweede alternatief voor olie en gas

Puur vanuit een milieu- (opslag afvalstoffen) en veiligheidsoogpunt (lekkage- en explosiegevaar) worden er achter uranium nog steeds vraagtekens geplaatst.

Middels de ontwikkeling van snelle kweekreactoren wordt echter hard aan hergebruik gewerkt. Rusland biedt hangende deze ontwikkeling voorlopig extra opslagcapaciteit. Daarnaast heeft het Amerikaanse Westinghouse intussen een robotspin ontwikkeld, die in de reactor kruipt om tijdig een eventuele lekkage te kunnen ontdekken. Volgens nucleaire experts is de veiligheid van kerncentrales door de sterke verbetering van de technologie in de breedte nauwelijks nog in het geding. Kerncentrales kennen in tegenstelling tot andere centrales hoge bouwkosten doch lage operationele kosten. Belangrijk: in tegenstelling tot gas gestookte centrales, ondervinden kerncentrales weinig prijsdruk van een sterke stijging van de grondstofprijs.

Prijs

De prijs van uranium is in vijf jaar van $ 8 naar ruim $ 45 per pound (minder dan een halve kilogram) gestegen. Dat is nog maar de helft van de prijs van begin 1980 na inflatie. Voorts is kernenergie op zich niet duurder dan de opslag van CO2. Ook komt de sterk gestegen interesse voort uit de geografisch veilige ligging van de uraniumvoorraden, waaronder Australië, Canada, Kazakstan en Brazilië.

Resource Capital Research, één van ‘s werelds belangrijkste onderzoeksinstituten, heeft in juli jl. de verwachting voor de uraniumprijs verder naar boven bijgesteld van $ 40 naar $ 54 per pound in 2006 en van $ 50 naar $ 60 à 70 per pound in 2007. Deze bijstelling is vooral het gevolg van het opdrogen van het bestaande aanbod uit oude ontmantelde Russische kernwapens. Volgens dit instituut kunnen mijnbouwers momenteel voor minder dan 65% aan de huidige vraag voldoen. Verwacht wordt dat de tekorten nog zeker 10 tot 15 jaar zullen aanhouden.

Sterk groeiende uraniummarkt

Hoe willig de uraniummarkt op dit moment is, bleek ondermeer uit de recente grondstoffendip in mei en juni jongstleden. De enige uitzondering op deze dip was uranium. Dat komt omdat het huidige aanbod de vraag lang niet kan bijbenen. In 2004 lag de vraag/aanbodverhouding reeds op 172 miljoen pound tegen 104 miljoen pound. Naarmate er steeds meer centrales bijkomen, zal de vraag de komende jaren sterk toenemen. Grote spelers als BHP Billiton, Rio Tinto en Cameco maken aanstalten hun productie uit te breiden. Het zal echter nog zeker 5 à 6 jaar in beslag nemen voordat dit tot nieuw aanbod leidt.

Volgens de World Nuclear Association (WNA) tellen we nu 441 kerncentrales en dat aantal zal over 20 jaar minimaal zijn verdubbeld. De bouw van een nieuwe centrale vergt gemiddeld 6 jaar. In januari van dit jaar maakten we reeds melding van het feit dat een derde van de wereldbevolking nog verstoken is van elektriciteit, terwijl de verwachting wordt uitgesproken dat de vraag de komende vijf jaar met 40% zal toenemen. Momenteel wordt nog slechts één zesde van alle wereldwijd verbruikte elektriciteit door kerncentrales opgewekt. Het vizier is nu voorlopig op twee maal zoveel gezet.

Volgens de WNA zal de vraag naar uranium, met een stijging naar 205 miljoen pound per jaar in 2015, het aanbod gedurende vele jaren overtreffen. Daar het uraniumconcentraat thans slechts 5% van de operationele kosten uitmaakt, zal de vraag bijgevolg tamelijk inelastisch zijn. Dat betekent ook dat er geen einde komt aan de stijging van de marktprijs. Deze logica heeft er mede toe geleid dat zich intussen een aantal beleggingsmaatschappijen heeft aangediend, die niets anders doen dan puur uranium kopen in de wetenschap dat straks met winst te kunnen verkopen. Nu al gaat het hierbij om een hoeveelheid van 12 tot 15 miljoen pounds in portefeuille.

Uranium als belegging

Behalve de drie eerdergenoemde grote spelers, met eveneens grote belangen in andere basisstoffen, zijn er op dit terrein nog geen spelers van formaat. Wel is het aantal ‘juniors’ fors aan het groeien. Juniors met een flink potentieel aan aantoonbare, nieuwe reserves zullen zich naast de drie grote broers in een sterke belangstelling mogen verheugen. Wel rust hierin aanvankelijk nog een zekere speculativiteit en volatiliteit, maar naarmate er meer, doorgaans langjarige contracten worden ondertekend, nemen deze af.

Voor beleggers liggen de grootste kansen juist bij deze juniors. Naarmate er meer uranium boven de grond wordt gebracht, stijgt de winst als geheel meer dan bij de grote spelers met hun gediversificeerde belangen. Daarnaast is, afhankelijk van de vindplaats,  de overhead lager, hetgeen extra bijdraagt aan de winst. Bovendien kunnen de jongere mijnbouwers een welkome overnameprooi voor de grotere spelers zijn. Tot slot zullen hedge funds zich voorlopig niet meer aan de juniors branden, zodat een rustiger koersverloop ontstaat.

Robert Broncel, Invision Investments