Rente-op-rente effect stort Berlijn in het ravijn

Het rente-op-rente effect kan voor schulden enorme gevolgen hebben. Onlangs stond er een opmerkelijk nieuwsbericht in de Berliner Zeitung: “Ein 450 Jahre alter Schuldschein macht Furore”. Hierin staat hoe een schuld van 400 gulden uit het jaar 1562 is uitgegroeid tot een enorme schuld.

De (vermeende) debiteur Berlijn betwist uiteraard de vordering van Mittenwalde en heeft inmiddels een leger juristen aan het werk gezet. Berlijn trekt de geldigheid van het schuldbewijs in twijfel, aangezien het zegel ontbreekt. Het is dus allerminst zeker of het Oost-Duitse gehucht geld krijgt.

Schuldbewijs uit 1562 komt boven water

Mevrouw Schmidt, de archivaris van het Duitse dorpje Mittenwalde ten zuiden van Berlijn, had in een gemeentearchief een oud schuldcertificaat gevonden. Met mogelijk grote nadelige financiële gevolgen voor de stad Berlijn.

Lening van 400 gulden

Want wat is het geval? De vroegere handelsstad Mittenwalde zou het armlastige Berlijn een lening hebben verstrekt van 400 gulden. Het schuldbewijs hangt nu als een Zwaard van Damocles boven Berlijn, dat 450 jaar geleden 400 gulden leende.

450 jaar 6% rente per jaar

Het schuldbewijs dateert van 28 mei 1562, dus 450 jaar geleden. De overeengekomen rente: 6%. Ter indicatie van de grootte van dat bedrag toen: een goede handwerker verdiende in die tijd ongeveer een gulden per maand. Een dagloner haalde dat bedrag bij lange na niet.

Op papier rijkste dorp ter wereld

Alweer enige tijd terug – in 1892 – dook hetzelfde document ook al eens op. Het werd toen al eens onderzocht en als authentiek beoordeeld. Maar tot op de dag van vandaag betaalde Berlijn symbolisch slechts 1 gouden gulden terug. Zou Berlijn echter haar schuld bij het 9.000 inwoners tellende dorp inlossen, dan zou Mittenwalde waarschijnlijk direct het rijkste dorp van de wereld zijn.

Astronomisch bedrag

De kans op volledige terugbetaling is nul. Een bedrag van 400 gulden van 450 geleden, zou als gevolg van het ‘rente op rente’-effect (ook wel ‘compounding’ genoemd) na 450 jaar tot een astronomisch bedrag zijn uitgegroeid.

98 biljoen gouden guldens

Deze schuld van 400 gulden zou met 6% rente (24 gulden per jaar) zijn uitgegroeid tot 11.200 gouden guldens (450 maal 24 gulden aan rente), wat Volgens Radio Berlin Brandenburg (RBB) gelijk staat aan circa € 112 miljoen. Als de niet betaalde rente zelf ook rentedragend zou zijn, zoals gebruikelijk, dan zou de schuld echter 98 biljoen gouden gulden bedragen (400 gulden maal 1 plus 6% tot de macht 450).

Schuld opgelopen tot vele biljoenen

Als we rekenen dat iedere gouden gulden staat voor een maandsalaris van € 2500, dan zou de schuld zijn opgelopen tot € 244.140 biljoen. We kunnen ook rekenen op basis van de waarde van een Gouden Carolusgulden (Karel V 1506 – 1555). Deze munt, met2,91 gramaan goud met een goudprijs van € 42,49551 per gram, is dan nu € 123,66 waard. De schuld zou dan zijn opgelopen tot € 12.076 biljoen (een biljoen is een miljoen keer een miljoen).

Nu al schuld van € 63 miljard

De Berlijnse schuld aan het gehucht in Landkreis Dahme-Spreewald is intussen aardig opgelopen. Berlijn gaat nu al gebukt onder een schuld van € 63 miljard en kan er dus niet nog meer schuld bij hebben en is dus liever de schuld aan Mittenwalde kwijt dan ‘rijk’. Overigens wanneer we uitgaan van enkelvoudige interest, dan is de schuld van 11.200 gouden guldens a € 123,66 slechts € 1.385.014 waard.

Schulden  onbeheersbaar

Uit bovenstaand verhaal kunnen we belangrijke lessen trekken. Niet alleen worden schulden al vrij snel onbeheersbaar, maar het is belangrijk erop te letten dat een schuldenaar überhaupt zijn schulden kan terugbetalen. Berlijn kan dus op basis van samengestelde interest (rente op rente) nooit meer zijn schuld terugbetalen. Op basis van enkelvoudige interest zou het leed overigens te overzien zijn.

Samengestelde interest in je voordeel laten werken

Een andere belangrijke les voor beleggers is dat bedragen al snel heel substantieel worden wanneer aan een aantal voorwaarden wordt voldaan:

1) Een leuk aanvangsbedrag

2) Een lange beleggingshorizon

3) Een fraai rendement op jaarbasis.

Het achtste wereldwonder

Albert Einstein noemde het rente op rente effect “het achtste wereldwonder”. Een kleine investering kan met een bescheiden rendement van bijvoorbeeld 10% per jaar uitgroeien tot een enorm vermogen. Door het ‘rente op rente effect’ groeit kapitaal namelijk niet lineair, maar exponentieel.

Tijd en het rente op rente effect

Het rente op rente effect kan dus ook in je voordeel werken. Dus open voor uzelf of uw (klein)kind zo snel mogelijk een effectenrekening. Tijd en het rente op rente effect doen dan zelfs al vanaf een klein bedrag hun werk.

Scoren met IndexAlert

Vanaf 1 januari 2012 is de AEX licht opgelopen. IndexAlert wist in 2012 een winst van 26% te behalen. Bij IndexAlert betaalt u niet voor een periode, maar voor het behaalde rendement. Wilt u meer weten? Kijk dan op http://www.indexalert.nl

Ik kijk uit naar ideeën, tips en gedachten over deze bijdrage. Type ze s.v.p. in het commentaarveld onderaan de column op www.beleggen.com

Drs.Harm van Wijk

www.beursbulletin.nl