Financiële crisis opgelost. Of erger geworden?
De ineenstorting van Europa is afgewend. Of toch niet? Beleggers in Italiaanse staatsobligaties zijn niet overtuigd. Italië wilde vrijdag € 8,5 miljard ophalen, maar bij de veiling van staatsobligaties kon slechts € 7,9 miljard worden geplaatst. De rente van de 10-jaars staatslening passeerde de 6-procentgrens en de 3-jaars staatslening bereikte zelfs het hoogste niveau in ruim tien jaar.
Italië is vergeleken met Portugal ($ 210 miljard), Griekenland ($ 493 miljard) en Ierland ($ 204 miljard) met een staatsschuld van $ 2.278 miljard het land waar iedereen zijn adem voor inhoudt. In navolging van Standard & Poor’s heeft Moody’s Italië verder ‘gedowngrade’ van ‘Aa2’ naar ‘A2’. Kredietbeoordelaar Fitch verlaagde de kredietwaardigheid van Italië AA- naar A+.
Berlusconi
De blik die Sarkozy en Merkel met elkaar uitwisselden, na de vraag of zij vertrouwen hadden in de bezuinigingsplannen van Berlusconi, was veelzeggend. De reactie van Berlusconi: “Italië heeft een duidelijke mening over de schuldencrisis en de crisis van de bankensector – en dan vooral die van de Frans-Duitse sector.” De sfeer wordt er dus niet beter op.
Afboeking schulden
De belangrijkste onderdelen van het reddingsplan zijn de afboeking van 50% op de schulden van Griekenland door de banken en het ophogen van het reddingsfonds naar € 1 biljoen. De schuldencrisis wordt opgelost door…meer schulden. Of in ieder geval de wens om meer schulden te creëren.
Geld lenen
Het punt is echter dat het geld om het noodfonds uit te breiden, niet beschikbaar is. Europa is niet bereid (of kan niet) meer geld in de pot te stoppen. En wat doe je als het geld niet beschikbaar is? Precies, dan leen je het geld. Door het lenen ontstaat vervolgens een hefboom. Maar is een hefboom niet riskant? Jazeker, maar dat zien we dan wel weer, zo lijken de politici te denken.
Chinezen financieren
En dan de vraag wie dan bereid is om het geld te lenen aan het noodfonds. De politici rekenen er op dat de Chinezen, die al jaren de Amerikanen financieren, ook wel bereid zullen zijn om de European te financieren. Waarom? Omdat de Chinezen hebben aangeven dat zij hun risico willen spreiden…
India en Brazilië
Verder rekenen we op India en Brazilië. Wie wel eens in India of Brazilië is geweest, kijkt toch wel op van dit idee. Enkele jaren geleden liep ik nog in een favela in Rio de Janeiro en ik kan me toch moeilijk voorstellen, dat wij moeten worden gered door de mensen die daar wonen.
Is € 1 biljoen genoeg?
En is € 1 biljoen dan genoeg? Een onderzoek van The Telegraph onder 48 economen leverde op dat 26 van hen van mening waren, dat dit onvoldoende is. Gezien de staatsschuld van Italië van $ 2.278 miljard lijkt dit inderdaad volstrekt onvoldoende wanneer Spanje of Italië een beroep zouden moeten doen op het noodfonds.
Banken staan te schudden
En dan de afboeking van 50% op de schulden van Griekenland. Hierdoor wordt een groot aantal (Zuid-Europese) banken hard getroffen. En de banken staan nog steeds te schudden van de vorige klap. Waar moeten de Griekse, Portugese, Spaanse en Italiaanse banken aankloppen als ze hierdoor dreigen om te vallen?
Credit Default Swaps
Normaal gesproken zouden bij een faillissement van een land de Credit Default Swaps worden geactiveerd. Omdat nu sprake is van een ‘vrijwillige’ afboeking van 50% is geen sprake van een default en dus keren de Credit Default Swaps niet uit. Jammer voor de banken die nu die 50% zelf voor hun kiezen krijgen. Het gevolg is tevens dat alle Credit Default Swaps van de Europese landen zijn gedaald, want wat heb je nog aan dit soort verzekeringen, als ze toch nooit uitkeren?
Pensioenfondsen aanvullen
Premier Papandreou zei te verwachten dat dit tot grote verliezen zal leiden bij de Griekse banken en staatspensioenfondsen omdat zij circa € 100 miljard aan staatsleningen bezitten. De regering zal de pensioenfondsen aanvullen en de banken zullen ‘tijdelijk’ genationaliseerd worden, aldus Papandreou. “Het is zeer waarschijnlijk dat een groot gedeelte van de bankaandelen in handen van de staat zullen komen”.
Afboeking op Italiaanse staatsobligaties
Maar waar gaat Griekenland dan het geld vandaan halen om de pensioenfondsen aan te vullen? En welk signaal geeft dit plan aan de obligatiehouders van Italië, Portugal, Spanje, Ierland, et cetera? Beleggers zijn al begonnen om een afboeking op de Italiaanse staatsobligaties in te prijzen, getuige de oplopende rente.
Negatieve spiraal
Door de oplopende rente wordt het lenen van geld voor Italië nog duurder en de hogere rentelast maakt de situatie er dus niet beter op. Een negatieve spiraal, zoals we zagen bij Griekenland, lijkt te zijn ingezet. Griekenland, Portugal, Ierland en Italië hebben schulden die meer dan 100% van het BBP zijn en bij die omvang kun je je geen stijgende rente permitteren, tenzij je monetair soeverein bent (zie De oplossing van de schuldencrisis).
Een nieuwe tijdbom
Met het gedeeltelijk afwaarderen van de schulden lijkt Griekenland gered, maar het effect op de rente van Italië en andere landen met een enorme schuld heeft een nieuwe tijdbom geplaatst. En als Italië gaat, gaat de rest van Europa mee. Het lijkt alsof de crisis is opgelost, maar getuige de Italiaanse rente, is het probleem alleen maar groter geworden.
Ik kijk uit naar ideeën, tips en gedachten over deze bijdrage. Type ze s.v.p. in het commentaarveld onderaan de column op www.beleggen.com
Drs. Harm van Wijk, www.beursbulletin.nl
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!