Een positief verhaal na het derde kwartaal?

De derdekwartaalcijfers van een groot aantal beursgenoteerde bedrijven in binnen- en buitenland brachten op de wereldwijde effectenbeurzen een ware verkoopgolf op gang. Aandelen werden tegen dumpprijzen van de hand gedaan door beleggers die niet wisten hoe snel ze handelsvloer moesten verlaten. Is er dan helemaal niets positiefs meer te melden naar aanleiding van het afgelopen kwartaal?

Het balletje van de bears kwam aan het rollen toen bedrijven opening van zaken moesten geven over hun derdekwartaalresultaten. En die waren –in veel gevallen- niet best. Diverse financiële instellingen moesten, met het schaamrood op de kaken, toegeven dat hun hebzucht ditmaal verkeerd had uitgepakt. Met name in de Verenigde Staten moesten banken miljarden afboeken als gevolg van de inmiddels veelbesproken kredietcrisis.

Tot zover het bekende verhaal, waarin ‘derde kwartaal’ min of meer een synoniem is voor ‘kommer en kwel.’ Om enig tegenwicht te bieden aan de dreigende winterdepressie, willen we u een andere kijk op de situatie echter niet onthouden.

Elfstedentocht

Onder de titel It giet oan[1] wijdde FEM Business een artikel aan het derde kwartaal van 2007, waarbij de teneur –verrassend genoeg- zeer positief was. De titel verwijst naar de bekende woorden waarmee Henk Kroes, toenmalig voorzitter van de Vereniging De Friesche Elfsteden, in 1997 de ‘tocht der tochten’ aankondigde.

Sinds dat jaar is er nooit meer een Elfstedentocht gereden. En sinds de laatste Elfstedentocht was de conjuncturele groei in het derde kwartaal niet meer zó sterk. Tot nu toe. Want het derde kwartaal van 2007 was voor ons land, in economisch opzicht, uitermate succesvol. De Nederlandse economie groeide het afgelopen kwartaal namelijk met 4,1% ten opzichte van dezelfde periode in 2006. Dit is de hoogste groei sinds 2000.

Vergelijken we deze groei met die van het tweede kwartaal van 2007, dan ontstaat een nog fraaier plaatje: ten opzichte van het tweede kwartaal groeide de economie met 1,8%. Een dergelijk hoog cijfer kon in meer dan 10 jaar niet gemeld worden. Deze groei is enigszins vertekend vanwege de gasproductie, die hoger uitkwam dan verwacht. De zomermaanden waren relatief koud, waardoor er meer gas is gestookt dan gebruikelijk. Op die manier kreeg de economische groei een extra impuls.

Solide fundament

Maar het was niet alleen de koele zomer die bijdroeg aan de hoge economische groei. De Nederlandse bedrijven en de huishoudens vormen samen een solide fundament onder de huidige hoogconjunctuur, waarvan FEM Business verwacht dat deze nog een tijd zal aanhouden.

Huishoudelijke apparaten, meubelen en (dure) auto’s: ze gingen dit jaar als warme broodjes over toonbank. Sinds eind jaren negentig was de groei van uitgaven aan duurzame goederen niet zo sterk als nu. Maar ook aan ‘vluchtige’ zaken zoals hotel- en restaurantbezoek gaven de Nederlanders graag geld uit: het aantal hotelovernachtingen kwam in het eerste halfjaar van 2007 uit op 8,2 miljoen, een stijging van ruim 1 miljoen ten opzichte van dezelfde periode in 2006.

Koude douche of warm bad?

Natuurlijk zijn we geneigd tot scepsis: hoelang duurt het voordat het warme bad van toenemende economische groei verandert in een koude douche? Is Nederland soms immuun voor de gevolgen van de kredietcrisis? Dat niet, maar er is geen reden tot overdreven pessimisme. Terwijl FEM Business schrijft over ‘de aardbeving binnen de Amerikaanse financiële sector’ waarvan ook andere sectoren in de VS ‘schokken’ zullen voelen, wordt slechts gerept over ‘trillingen’ als het gaat om andere landen.

Ondanks de kredietperikelen in de VS zullen de economieën van emerging markets als China en India in hoog tempo blijven groeien, hetgeen gunstig is voor Europa en dus ook voor ons land. Bovendien is er een belangrijk verschil tussen de Amerikaanse en de Nederlandse economie: terwijl in de VS de huizenprijzen dalen –met alle gevolgen van dien- blijven de huizenprijzen in ons land vooralsnog stabiel.

Lang leve de euro!

Uiteraard is Europa niet ongevoelig voor de conjuncturele ontwikkelingen aan de overzijde van de plas. Bovendien kan de sterke euro voor de nodige problemen zorgen. Immers, een sterke euro maakt Europese exportproducten duurder, hetgeen nadelig kan uitpakken voor Europese bedrijven die hun producten slijten in andere delen van de wereld.

Toch is een sterke euro geen ramp, zo betoogt FEM Business. De vraag naar Europese exportproducten zal in de VS weliswaar afnemen, in landen als Australië, Canada en Groot-Brittannië neemt deze alleen maar toe. Ook de Australische en Canadese dollar en het Britse pond zijn namelijk in waarde gestegen, waardoor het effect van de oplopende eurokoers (deels) teniet wordt gedaan.

Bovendien wordt vanuit de eurozone niet alleen veel geëxporteerd, maar voeren Europese landen op hun beurt ook veel producten in. En voor Europa, in de rol van importeur, is een dure euro allesbehalve ongunstig. Een goed voorbeeld is de import van olie. Terwijl de olieprijs opliep van circa $ 60 naar $ 100 per vat, fungeerde de sterke euro als buffer en steeg de olieprijs in euro’s slechts van € 50 naar € 60. En als klap op de vuurpijl heeft de sterke euro een drukkend effect op de inflatie in de eurozone. Dit kan resulteren in een groeivertraging maar zorgt er in ieder geval voor dat de economie niet oververhit raakt, zodat de ECB geen renteverhogingen zal hoeven doorvoeren. En een lage rente is goed nieuws voor consumenten die een krediet willen afsluiten en bedrijven die met geleend geld investeringen doen. Zo kan worden voorkomen dat de economische groei stagneert.

FEM Business concludeert dan ook dat “hoewel de groeipiek achter de rug is, er geen barre tijden aan komen” en dat de Nederlandse economie bovengemiddeld zal blijven presteren. En dus gloort er, ondanks de recente stroom van slechtnieuwsberichten, licht aan het einde van de tunnel. De Nederlandse economie mag enigszins gaan afkoelen; gevaar voor bevriezing lijkt niet aanwezig. Eén negatief puntje: het gebrek aan vrieskou maakt de kans op een Elfstedentocht steeds kleiner.

Harm van Wijk