Daling van de inflatie beperkt criminaliteit

Het aantal moorden in New York is nog nooit zo laag geweest. De New Yorkse politie meldde dat tot nu toe 461 mensen zijn vermoord in 2009, het laagste aantal sinds het begin van de tellingen in 1963. Ook het aantal verkrachtingen, overvallen en inbraken daalde in de grootste stad van de Verenigde Staten. Opvallend genoeg blijkt de criminaliteit in de VS de afgelopen 50 jaar gelijke tred te houden met de inflatie.

De trend in ‘The Big Apple’ is tevens zichtbaar in de rest van de Verenigde Staten. De federale recherche FBI liet weten dat het aantal moorden in de VS in de eerste helft van 2009 10% was gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal overvallen nam met ruim 6% af en het aantal verkrachtingen daalde met ruim 3%.

Uit de bovenstaande grafiek van Tom McClellan blijkt dat criminaliteit sterk correleert met inflatie, waarbij de inflatiegegevens 1 jaar worden verschoven. Opvallend is dat dezelfde correlatie opgaat voor zowel de misdaad in de gehele VS als de criminaliteit in New York City.

De vraag dient zich aan of dit nu een tijdelijk verschijnsel is. We hebben natuurlijk geen werkelijke gegevens over criminaliteit voor 1963, maar we weten dat de meest bekende criminelen in de jaren 30 actief waren. Al Capone werd veroordeeld in 1931 waarna het even rustig bleef tot Bonnie en Clyde en John Dillinger volgden in 1934. De uitbarstingen in 1933 en 1934 volgden na een piek in de inflatie tot boven +5% in het begin van 1934, die volgde op het dieptepunt van -10% (deflatie) in 1932. Ook toen volgde de criminaliteit de stijgende inflatie.

Ondanks de zeer hoge werkloosheid in de VS (momenteel 10%), zou volgens deze cijfers in 2010 de criminaliteit een sterke daling moeten laten zien. Maar als al het geld dat de Fed het afgelopen jaar in enorme hoeveelheden heeft bijgedrukt, leidt tot monetaire inflatie, dan kunnen we vervolgens een stijging van de criminaliteit verwachten. De Fed zou dan niet alleen verantwoordelijk zijn voor de bubbels in ondermeer de huizenmarkt, aandelen, obligaties en grondstoffen met de huidige bancaire en financiële crisis als gevolg, maar tevens verantwoordelijk zijn voor de oplopende criminaliteit in de VS.

Bij de lancering van de euro zijn de eurolanden overeengekomen om de financiële stabiliteit te waarborgen door een inflatiedoelstelling van 2%. Trichet liet overigens doorschemeren dat hij dit fictie vindt. De instrumenten die Trichet hiervoor heeft, zijn de rente en de hoeveelheid geld die hij in omloop brengt, populair gezegd de geldpers. De aangepaste geldhoeveelheid M3 is over april 2008 met niet minder dan 10,4% gestegen ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. M staat overigens voor money supply en de 3 voor het tellen van zowel chartaal geld (munten en biljetten), giraal geld en deposito’s. In oktober 2007 bedroeg de groei op jaarbasis zelfs 12,3%. Wanneer veel meer geld op dezelfde hoeveelheid goederen jaagt, stuwt dat de inflatie op.

De hoge inflatie in 2008 (4,1% in juli 2008) lijkt ook in Nederland een enorme invloed te hebben gehad op het aantal geweldsdoden. In 2009 zijn in Amsterdam 31 mensen door geweld om het leven gekomen. Het aantal geweldsdoden in de hoofdstad is veel hoger dan de 19 mensen die in 2008 om het leven kwamen als gevolg van een misdrijf. Een woordvoerder van de politie in Amsterdam kan geen verklaring voor het verschil geven. In Den Haag en omgeving verdubbelde het aantal gevallen van moord en doodslag van 8 in 2008 naar 17 in 2009. Voor de hele regio Rotterdam-Rijnmond steeg het aantal van 22 in 2008 naar 24 mensen in 2009.

Uit onderzoek blijkt dat de groei van de geldhoeveelheid een vrij nauwkeurige voorspelling levert voor de inflatie ongeveer drie jaar later. Als te veel geld achter te weinig goederen aanjaagt, gaan de prijzen namelijk vanzelf omhoog. Denk aan een belegerde stad, die langzaam door zijn voedselvoorraden heen raakt. Aangezien de hoeveelheid geld in omloop hetzelfde blijft, schieten de prijzen omhoog. Wanneer de hoeveelheid geld fors wordt vergroot en de hoeveelheid goederen gelijk blijft, gebeurt natuurlijk hetzelfde. Trichet wakkerde met zijn ‘geldpers’ dus zelf de inflatie aan.

Wanneer we naar bovenstaande grafiek kijken, dan valt een aantal zaken op. Ten eerste is de groei van de geldhoeveelheid de afgelopen jaren teruggevallen en is zelfs onder nul gekomen. De inflatie is daarbij zover teruggevallen, dat zelfs sprake is van deflatie. We kunnen overigens in Japan zien wat de gevolgen van deflatie zijn.

Hoe hard de geldpers ook draait, de geldvernietiging, onder meer door het toegenomen aantal faillissementen, is groter dan Trichet kan bijdrukken. De enorme uitgaven van minister Bos en Co, de garanties aan ING, de vele injecties bij branchegenoten, de verhoging van de NHG, alsmede het depositogarantiestelsel zouden rampzalige gevolgen kunnen hebben voor de geldhoeveelheid en dus voor de inflatie.

De vraag is dan nu of Bos, Trichet, maar ook Ben S. Bernanke het tempo van de geldvernietiging kunnen bijhouden zodat de deflatie, zoals deze zich afgelopen jaar heeft voorgedaan. Het goede nieuws is, dat als deze relatie volgend jaar opnieuw opgaat, de korpschefs voor 2010 een spectaculaire daling van het aantal moorden kunnen rapporteren. Laten we de geldgroei, de inflatie, maar ook de misdaadcijfers dus maar scherp in de gaten houden…

Harm van Wijk, BeursBulletin.nl