Peak Oil? Of: piekt oil?

Weet u wat u binnenkort aan de pomp kwijt bent als u uw tank weer eens ‘volgooit’? De patronen zijn duidelijk: beduidend minder. Slecht moment dus om benzine te hamsteren? Ja, dat lijkt zeker het geval. Op 21 juni 2007 schreef ik het artikel “Olie? Licht ontvlambaar!” Op dat moment stond de olieprijs rond $ 65. Op grond van de patronen kwam ik tot de conclusie dat de koers richting $ 100 zou gaan en vermoedelijk nog wat hoger. Nu dat we $ 100 op de borden hebben gezien, is het tijd om opnieuw verwachtingen uit te spreken.

De berichtgeving in de media omtrent olie en het effect daarvan op de beurzen leidt er niet toe dat je een stevig handvat krijgt van wat je mag verwachten. Om die reden vond ik het nuttig om een groot deel van mijn artikel van 21 juni hieronder te herhalen. Met uiteindelijk natuurlijk ook mijn verwachtingen inzake olie. Verwachtingen die gebaseerd zijn op patronen, niets meer en niets minder. Om alvast een schot voor de boeg te geven: de verwachting is dat benzine tanken aan de pomp de komende tijd flink goedkoper zal worden.

Nu wilt u natuurlijk weten waarom. Trouwe lezers van mijn columns weten dat ik niks heb met zogenaamde ‘externe causaliteit’, ofwel met oorzaken van buitenaf die de beurs of de olieprijs trendmatig in beweging zetten. Is het u wel eens opgevallen hoe vaak de olieprijs de krantenkoppen beheerst? Ik heb een vijftal krantenkoppen in het Financieele Dagblad eens op een rijtje gezet en kom daarbij tot merkwaardige conclusies. Zie om te beginnen eens deze twee berichten:

De meeste krantenberichten gaan ervan uit dat een stijgende olieprijs slecht is voor de economie en ‘dus’ ook voor de beurs. Zo ook deze twee berichten. In het blauwe kader heb ik aangegeven wat in het artikel ervoor staat, dus: gaat de olieprijs omhoog, dan gaat de beurs omlaag. Omgekeerd idem dito: daalt de olieprijs dan stijgt Wall Street naar een nieuw record, de hoogste stand ooit. Tot zover lijkt het logisch. Maar vervolgens stuitte ik op de volgende berichten:

In het eerste artikel staat dat de oliemaatschappijen flink daalden en dat daardoor ook de beurzen daalden. Kennelijk bedoelt het artikel onder meer te zeggen dat Royal Dutch Shell in zijn eentje de hele AEX-index naar beneden trekt. In mijn optiek twijfelachtig, een index bestaat tenslotte niet voor niks uit circa 25 fondsen (zoals de AEX), maar akkoord, ik kan me er nog iets bij voorstellen (vanwege de zware weging van RDS, red.). In dezelfde lijn ligt dan wellicht het tweede artikel, waarin staat dat de stijgende olieprijs voor een hogere Dow Jones zorgt. Bij het laatste artikel ben ik echter weer de draad kwijt, want daarin staat dat ‘ondanks’ de hogere olieprijs de koersen van de oliemaatschappijen juist weer NIET opleefden!

Als men de krantenberichten afzonderlijk leest, lijkt het logisch. Wanneer men echter de berichten achter elkaar zet, moet men mijns inziens wel tot de conclusie komen dat de media maar wat schrijven. Men kijkt wat achteraf een aannemelijke verklaring zou kunnen zijn, maar we vragen ons nooit af of er überhaupt wel een verband bestaat tussen het nieuws en de bewegingen op de beurs. Ik heb het al vaker geschreven: het nieuws, de olieprijs, de rente, 11 september of welke gebeurtenis dan ook heeft op de zeer korte termijn wellicht enige invloed, trendmatig is die invloed echter nihil. Met betrekking tot het effect van de olieprijs op de beurzen blijkt dat bijvoorbeeld ook uit het feit dat de Dow Jones Transportation Average, de Amerikaanse index waaraan enkel transportondernemingen genoteerd zijn, in de afgelopen jaren tezamen met de olieprijs steeg. Als er één sector is die afhankelijk is van de olieprijs en waarop deze dus van invloed móet zijn, is het de transportbranche. Een stijgende olieprijs zou ertoe moeten leiden dat deze index eerder een daling dan een stijging laat zien. Maar dat blijkt niet het geval. Met andere woorden: de olieprijs heeft trendmatig geen enkele invloed, ook al denken we van wel.

Wanneer we niettemin vast blijven houden aan deze zogenaamde externe causaliteit, zullen we steeds zien dat krantenberichten – als we ze naast elkaar zetten – tot merkwaardige situaties leiden. Met het oog op de olieprijs las ik deze week al weer een artikel over de relatie tussen een hogere olieprijs en het aankomende orkaanseizoen. Na Katrina in 2005 was het in 2006 buitengewoon rustig op dat front. Weet u het nog: even was er sprake van dat een orkaan, genaamd Ernesto, voor nieuwe ellende zou gaan zorgen. Uiteindelijk bleek Ernesto slechts een storm in een glas water. Op één dag kan een krant desondanks compleet verschillende berichten doen uitgaan. In mijn trainingen en presentaties laat ik twee andere artikelen zien. ’s Ochtends zegt het FD nog dat een afgezwakte Ernesto, die inmiddels driekwart aan kracht had ingeboet, ervoor zorgt dat de oliemarkt ontspant en de olieprijs daalt. ’s Middags, in de FD-update wordt echter ineens beweerd dat de koers van sinaasappelsap door diezelfde, afgezwakte Ernesto stijgt. Nogmaals: de berichten afzonderlijk ogen plausibel. Zet je ze naast elkaar, dan is de logica zoek en geeft het een bizarre uitkomst.

Kijkend naar het begin van dit artikel zult u zich afvragen waarom ik dan de stelling inneem dat ‘oil piekt’, in elk geval voorlopig en waarom het meest waarschijnlijke scenario is dat de koers flink zal gaan dalen. Dat leid ik af uit de patronen van ruwe olie. Met dank aan Matrix Asset Management, zie hieronder het meest waarschijnlijke scenario:

Na de top in golf III rond $ 78, zijn we in een a-b-c-golf (golf IV) teruggevallen naar circa $ 50. Binnen golf V hebben we al een drietal ‘1-2’tjes’ gezien, dat betekent dat we binnenkort waarschijnlijk aan het krachtigste gedeelte van golf V gaan beginnen. Koersdoelen? In eerste instantie de oude top, dus rond $ 78. Na een rustpauze is de kans dus groot dat we doorschieten naar $ 100 en vermoedelijk nog een stuk daarboven. Met zo’n stijging voor de boeg ben ik benieuwd wat voor reden de kranten zullen aanvoeren. Komt er een stevige orkaan aan, dan zal die als kapstok gebruikt worden. Zo niet, dan bedenken we ter plekke wel een reden (de olie raakt op, de productie van olie heeft gepiekt, et cetera). Bedenk goed dat u het al wist en waarom het zou gebeuren: omdat de patronen daarop wijzen. Niets meer en niets minder.

Elmer Hogervorst, www.hogervorstadvies.nl